mss farma giriş genel özet

Question 1

nörotransmitter ve nöromodülatöre birlikte

Answer 1

nöromediatör denir

Question 2

nörotransmitter

Answer 2

nöronlar arasındaki iletişimden sorumlu temel ögedir
akson potansiyeli oluşturur

Question 3

nöromodülatör

Answer 3

sinapsta impuls iletimini sağlamaz fakat ayarlar; presinaotik ya da postsinaptik membran duyarlılığını azaltarak/arttırarak etki gösterir

genellikle ko-transmitter: NO, PG, substance P

Question 4

biyolojik amin yapılı nöromediatörler

Answer 4

katekolamin (dopamin, noradrenalin, adrenalin)
serotonin
histamin

Question 5

aminoasit yapılı nöromediatörler

Answer 5

inhibitörler:
-GABA
-glisin
-taurin
-prolin

eksitatörler:
-glutamat
-aspartat

Question 6

peptid yapılı nöromediatörler

Answer 6

endojen opioidler (endorfinler, dinorfinler, enkefalinler)
subtance P
nörotensin

Question 7

iyonotropik reseptörler

Answer 7

içlerinde bir iyon kanalı bulunan bir protein alt birimi ya da kanal etrafında dizili birçok alt birimden oluşurlar

Question 8

metabotropik reseptörler

Answer 8

içlerinde iyon kanalı içermezler, membranda yanı başlarında bulunan enzim molekülleri ya da reseptörle çalıştırılan iyon kanalı ile kenetlidirler
kenetlenmede G proteini (GPCR) aracılık eder

Question 9

iyonotropik olanlar

Answer 9

GABA-A
kolinerjik nikonitik
glisin
iyonotropik glu res
asp res
5-HT3 res

Question 10

metobotropik olanlar

Answer 10

GABA-B
metabotropik glu
muskarinik
5-HT3 hariç seratonerjik
adrenerjik
dopamin ve peptiderjik

Question 11

TTX (tetradoksin) ve STX (saksitoksin)

Answer 11

Na kanallarını bloke ederek depolarizasyonu önler

Question 12

GABA, glisin gibi nörotransmitterler Cl kanalını açarak

Answer 12

postsinaptik membranda inhibisyon oluştururlar

Question 13

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
nöromediatör biyosentezinin inhibisyonu veya artması

Answer 13

L-Dopa ile dopamin sentezinin artması

Question 14

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
nöromediatör inaktivasyonundan sorumlu enzimin inhibisyonu

Answer 14

kolinerjik sinapsta antikolinesteraz
+
GABAerjik sinapsta GABA transaminaz
+
MAO inhibitörü ilaçlar..

Question 15

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
presinaptik uçtan nöromediatör salıverilmesinde artma

Answer 15

amfetamin

Question 16

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
re-uptake inhibisyonu

Answer 16

antidepresan; NE, dopamin ve serotonin reuptake inhibisyonu, kokain ve amfetamin

Question 17

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
veziküllerin depolama yeteneğinin bozulması

Answer 17

rezerpin

Question 18

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
postsinaptik reseptör blokajı

Answer 18

antidepresanlar, antipsikotikler + presinaotik reseptör blokajı -> antipsikotikler

Question 19

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
reseptör duyarsızlaşması/sayısının azalması

Answer 19

uzun süre nikotine maruziyet reseptör desensitizasyonu yapar

Question 20

sinapslarda ilaçların etkiledikleri olaylar;
reseptör afinitesi ve sayısının azalması

Answer 20

benzodiazepinler GABA’nın GABA-A reseptörüne afinitesini arttırır

Question 21

Ach

Answer 21

SSS’nde yaygın olarak bulunur
beyinde tüm muskarinik reseptörler bulunmaktadır
nikotinik reseptörler (iyonotropik) Na kanalı içerirler

M1, M3, M5 eksitatör -> K efflux azalır, PLC aktivasyonu

M2, M4 inhibitor -> K efflux artar, AC inh.

nikotinik reseptör eksitatör -> Na iflux direkt olarak

Question 22

Ach işlevler

Answer 22

hafıza, öğrenme, bellek, ekstrapiramidal sistemin dengeli çalışması, duygudurumun dengeli sürdürülmesi, uyanıklığın sürdürülmesi, uykunun REM döneminin başlatılması, ön ve arka hipofizin endokrin fonksiyonunun düzenlenmesi

Question 23

Ach kullanılış yerleri

Answer 23

nikotin bağımlılığı

Asetilkolin esteraz inhibitörleri (donepezil, rivastigmin vb.): alzheimer, demans tedavisinde

muskarinik blokörler (benzotropin, biperiden): parkinson tedavisinde

Question 24

dopamin aktivitesini arttıranlar

Answer 24

SSS stimulanları ve antiparkinson

Dopamin KBB’ni geçemez: levodopa, dopaminerjik agonistler vb kullanılır

Question 25

dopamin aktivitesini azaltanlar

Answer 25

antipsikotikler (klorpromazin)

Question 26

dopaminerjik nörotransmisyon ya da reseptörlerindeki fonksiyon bozukluğu

Answer 26

HiperPRL, parkinson, şizofreni, Tourette sendromu, DEHB, Huntington gibi patolojik durumlarla ilişkilidir

Question 27

dopamin işlev

Answer 27

davranış ve bilişsel işlevler motor kontrol motivasyon ve ödül bağımlılık duygudurum uyku dikkat öğrenme nöroendokrin fonksiyon

Question 28

dopaminerjik yolaklar

Answer 28

nigrostriatal mezolimbik tuberoinfundibular

Question 29

norepinefrin işlev

Answer 29

dikkat kesilme, korku, uyanıklık, anksiyete ve panik, duygudurum, endokrin etki, ağrı düzenleme

Question 30

norepinefrin SSS'nde reseptör tipine bağlı olarak eksitatör ya da inhibitor etkilidir Genellikle: alfa1 ve beta1 reseptörleri eksitatör etkili, alfa2 ve beta2 reseptörleri inhibitor etkilidir

Answer 30

norepinefrin nöron somaları özellikle locus ceruleustan çıkarak diğer bölgelere yayılır metabolik: MHPG idrarla atılan VMA ve normetanefrinin hemen hemen tümü perilerden gelir ve periferik sempatik etkinliğin ölçüsü olarak değerlendirirlir

Question 31

epinefrin

Answer 31

SSS'nde kısıtlı bir bölgede (somaları medulla oblangatada) ve az sayıda bulunur bu sinir uçlarında FMNT enzimi de bulunduğundan NE -> E sentezi gerçekleşir

Question 32

serotonin işlev

Answer 32

uyku siklusunun düzenlenmesi, sirkadyen ritim, duygudurum, panik ve anksiyete, ödüllendirme, hiperaktivite, iştah, ağrı modülasyonu, nöroendokrin

Question 33

GABA

Answer 33

SSS'nde pek çok bölgede yüksek konsantrasyonda bulunur beynin ana inhibitor nörotransmitteri fonksiyon bozukluğunda hiperrefleksi, hipereksitasyon ve konvülsyonlar oluşur glu dekarboksilaz ile sentez edilir inaktivasyonu: re-uptake ile veya GABA transaminazla süksinik aside dönüşümü

Question 34

GABA-A

Answer 34

aktivasyonu Cl kanallarını açar (IPSP): hipnosedatif ilaçlar olan barbitüratlar ve benzodiazepinler, bazı antikonvülsanlar (gabapentin, vigabatrin) GABA-A üzerinde benzodiazepin, barbitürat, etanol ve nörosteroid için ayrı bağlanma bölgeleri var

Question 35

GABA-B (GPCR)

Answer 35

K kanalını açarak çıkışı artar ya da Ca kanalını kapatarak giriş engellenir (yavaş IPSP) santral etkili kas gevşetici Baklofen; GABA-B agonisti

Question 36

glisin

Answer 36

inhibitor nörotransmitter ancak paradoksik olarak NMDA reseptörleri üzerinde glutamat modülatörü olarak da davranır; glutamak NMDA reseptörleri üzerinde glisin bağlanma bölgesi de bulunur

Question 37

glutamat

Answer 37

güçlü eksitatör nörotransmitter beyinde kognisyon, bellek ve algı gibi birçok fizyolojik fonksiyonda görev alan glutamat öğrenme-bellek süreçlerinin önemli bir substratı olan uzun süreli potansiyonda (LTP) rol oynar

Question 38

glutamat yüksek konsantrasyonlarda nöronal hücre ölümüne yol açar glutamak eksitoksisitesi

Answer 38

beyinde iskemi ve hipoglisemi sonrası hasarda, nörodejeneratif ve psikiyatrik hastalıklarda rolü var

Question 39

iyonotropik glutamat reseptörleri

Answer 39

NMDA + AMPA + Kainat fensiklin, ketamin ve memantin (alzheimer ve demans tedavisi) -> NMDA antagonisti

Question 40

endojen opioid peptidler

Answer 40

enkefalinler, endorfinler, dinorfinler + substance P ve diğer nörokininler (nörokinin A ve B): nosisepsiyon, açlık, emezis, metabolizmada rol alırlar + kolesistokinin

Question 41

opioid

Answer 41

beta endorfin mü res, met-enkefalin ve lö-enkefalin delta res, dinorfinler ise kappa türü res yüksek afinite gösterirler spinal ve supraspinel analjezi, sedasyon ve limbik sistemde çeşitli rolleri vardır periferde de bulunurlar

Question 42

endokannabinoid

Answer 42

ihtiyaca göre membran lipidlerinden sentezlenirler AEA ve 2-AG. Reseptörleri CB1 (beyin) ve CB2 (perifer) iştah, ağrı, hafıza, duygudurum, öfori, emezis, immün sistemde etkililer