2.4 PD Delirium Flashcards
(21 cards)
Wat is de criteria conform DSM-5 voor delirium?
1) Stoornis in het bewustzijn en de aandacht
2) Ontwikkelt zich in korte tijd, fluctueert
3) Veranderingen in cognitieve functies
4) Niet beter verklaard door neurocognitieve stoornis of coma
5) Aanwijzingen voor somatische oorzaak
Wat is een delier?
Acuut optredende verwardheid. Meestal tijdelijke verwardheid met lichamelijke oorzaak
Wat is het belang van een delirium herkenning?
Delirium is een teken van falende cerebrale reserve -> Alarm signaal
- Verhoogde kans op complicaties
- Slechtere cognitieve en functionele prognose
- Onafhankelijke voorspeller van mortaliteit
Wat is de achtergrond van een delirium?
Meest frequent voorkomende neuro-psychiatrische aandoening in een algemeen ziekenhuis.
Incidentie:
- Algemene populatie <2%
- Algemeen ziekenhuis 5-32%
- Hartchirurgie 20-52%
- Intensive care 29-83%
Waarmee heeft delirium een associatie mee?
- Medische complicaties
- Morbiditeit
- Mortaliteit -> 6-37% tijdens opname, 14-25% in 6 maanden
Wat zijn predisponerende en precipiterende factoren voor een delirium?
Predisponerende factor:
- Ernstige dementie
- Ernstige ziekte
- Multi-sensore tekorten
Precipiterende factoren (Lokken een delirium uit):
- Grote operatie
- IC noodzakelijk
- Meerdere psychoactieve medicijnen
Wat zijn de gradaties van bewustzijnsstoornis?
- Subjectieve ervaring minder helder te zijn
- Minder helder in contact, minder aandacht voor omgeving
- Somnolent
- Soporeus (<10 sec. in contact)
- Comateus
- Dood
Wat zijn de symptomen van een delirium (12)?
- Verminderd vermogen aandacht te richten, vast te houden en te verplaatsen
- Verhoogde afleidbaarheid
- Verminderde waakzaamheid
- Geheugenstoornissen
- Stoornissen van executieve functies en taal
- Stoornis van de intellectuele functies (Oordeels- en kritieks stoornissen, realiteitsbesef omlaag)
- Waarneemstoornissen
- Denkstoornissen
- Emotionele stoornissen
- Neurologische stoornissen
- Slaap-waakstoornissen
- Psychomotore ontregeling
Wat is Wahnstimmung?
Gevoel van naderend onheil
Wat zijn subtypes van delirium?
- Hyperactief-hyperalert -> Komt maar in enkele gevallen voor
- Gemengd
- Hypoactief-hypoalert -> Mensen zijn wel aanwezig, maar verlaagd besef van de werkelijkheid. Komt het vaakst voor
Delirium toont overeenkomsten met een depressie en dementie. Wat zijn de kenmerken van een delirium (10)?
- Acuut begin
- Ontstaat in uren-dagen
- Verlaagt, wisselend bewustzijn
- Gestoorde aandacht
- Gestoorde oriëntatie
- Gestoorde korte termijn geheugen
- Vaak gestoorde lange termijn geheugen
- Meestal visuele hallucinaties
- Vaak aanwezigheid van wanen
- Fragmentarische, vaak paranoïde waaninhoud
Delirium toont overeenkomsten met een depressie en dementie. Wat zijn de kenmerken van dementie (10)?
- Sluipend begin
- Ontstaat in maanden
- In het beginfase een helder bewustzijn
- In het beginfase een ongestoorde aandacht-
- Gestoorde oriëntatie
- Gestoorde korte termijn geheugen
- Gestoorde lange termijn geheugen
- Hallucinaties meestal afwezig
- Wanen zijn soms aanwezig
- Fragmentarische, vaak paranoïde waaninhoud
Delirium toont overeenkomsten met een depressie en dementie. Wat zijn de kenmerken van een depressie (10)?
- Variabele begin
- Ontstaat meestal in weken
- Heldere bewustzijn
- Aandacht is afhankelijk van de ernst
- Ongestoorde oriëntatie
- Ongestoorde korte termijn geheugen
- Intact lange termijn geheugen
- Hallucinaties meestal afwezig
- Soms aanwezige wanen
- Stemmingscongruente waaninhoud
Wat is ondersteunend voor de waarschijnlijkheid van een delirium?
- Zieke patiënt >40 jaar met verwardheid/blanco voorgeschiedenis
- Patiënt kijkt niet bij binnenkomst van de arts
- Patiënt valt in slaap tijdens een gesprek
- Patiënt met visuele hallucinaties in de nacht
Hoe wordt een delier behandeld?
Behandelen van de onderliggende somatische oorzaken (!)
- Aandacht voor inflammatoire of infectieuze processen
- Aandacht voor circulatoire/metabole aspecten
- Aandacht voor gebruikte medicatie
Niet-farmacologische behandelingen (Niet herzien)
Psycho-educatie naasten
Medicamenteuze behandelingen
Wat zijn de acute oorzaken van een delirium (WHHHHIMPS)?
- Wernicke’s encephalopathy of Withdrawal
- Hypoxemia
- Hypertensive encephalopathy
- Hypoglycemia
- Hypoperfusion
- Intracranial bleeding
- Meningitis of encephalitis
- Poisons of medications
- Seizures
Welke medicatie kan een delirium veroorzaken?
- Opioïden
- Sedativa
- Corticosteroïden
- Immunosuppressiva
- Anticholinerge medicatie
- Veel longmedicatie
- Veel cytostatica
- Veel psychofarmaca/drugs
Wat zijn psycho-hygiënische maatregelen tegen een delirium?
- Cognitieve ondersteuning
- Dehydratie/drinken verbeteren
- Slaap verbeteren
- Immobilisatie
- Visus/gehoor beperking
- Voeding verbeteren (Deels C-evidentie)
Wat zijn algemene medicatie aspecten in een delirium behandeling?
- Wees voorzichtig met alle medicatie, zeker met psychofarmaca
- ‘Start low, go slow’
- Beperk anti-cholinerge medicatie (Cognitieve functie omlaag)
- Beperk sedativa (Overzicht en oriëntatie omlaag)
- Beperk aantal verschillende middelen
- Let op! Bij cognitieve schade -> eerder cerebrale bijwerkingen
- Let op! Bij ouderen -> T1/2 verlengd (Cave toxiciteit!)
Welke antipsychotica wordt er gegeven bij een delier?
Haloperidol
Bij Parkinson/Lewy Body dementie -> Geen 1e generatie antipsychotica (Clozapine, quetiapine, cholinesteraseremmer)
Zijn benzodiazepine effectief bij een delier?
Geen effectiviteit bij delirium in het algemeen. Risico is een langere duur van delirium.
Effectiviteit bij:
- Alcoholonthoudingsdelirium
- Onttrekkingsdelirium benzodiazepine
- Bij agitatie haloperidol + benzodiazepine
