4.5 Verworven Taal- en Spraakstoornissen Flashcards
(19 cards)
Wat is dysartrie?
Dysartrie is een spraakstoornis:
- Probleem in de motorische systemen die mond/keelspieren aansturen
- Spraak vaak moeilijk verstaanbaar, articulatie minder
- Vaak ook slikproblemen
- Taalinhoudelijk goed
Wat is een afasie?
Afasie is een taalstoornis:
- Inhoud van de taal is gestoord
- In principe geen slikproblemen (Tenzij door onderliggende aandoening)
- Vaak ook problemen met lezen en schrijven
Wat zijn de vormen van dysartrie?
- Cerebellaire dysartrie
- Bulbaire dysartrie
- Pseudobulbaire dysartrie
- Extrapiramidale dysartrie
Wat is de lokalisatie, kenmerken en oorzaken van cerebellaire dysartrie?
- Lokalisatie -> Cerebellum
- Kenmerken -> Wisseling in toonhoogte, stemvolume
- Oorzaken -> (Alcohol)intoxicatie, bloeding/infarct/RIP SCA
Wat is de lokalisatie, kenmerken en oorzaken van bulbaire dysartrie?
- Lokalisatie -> Perifeer motorisch neuron of spier
- Kenmerken -> Spierzwakte, nasale spraak
- Oorzaken -> Myasthenia gravis, hersenstaminfarct
Wat is de lokalisatie, kenmerken en oorzaken van pseudobulbaire dysartrie?
- Lokalisatie -> Bilaterale piramidebaan
- Kenmerken -> Tongmotoriek gestoord, vaak dwanglachen/huilen
- Oorzaken -> Multipele herseninfarcten, MS, ALS
Wat is de lokalisatie, kenmerken en oorzaken van extrapiramidale dysartrie?
Lokalisatie -> Basale kenmerken
Kenmerken:
- Hypokinetisch -> Zacht, monotoon
- Hyperkinetisch -> Uitschieters volume
Oorzaken:
- Hypokinetisch -> M. Parkinson
- Hyperkinetisch -> M. Huntington
Waar wordt erop gelet bij neurologisch spraakonderzoek bij dysartrie?
- Spontane spraak -> Stemvolume, articulatie
- Verbale diadochokinese -> papapa, kakaka, tatata etc.
- Tongtwisters
- Kracht mond/tongspieren, bijvoorbeeld tongmotoriek, wangen bolblazen, fluiten
Er wordt ook naar overige afwijkingen gekeken bij neurologisch onderzoek bij een verdenking op dysartrie. Wat zijn deze overige dingen?
Cerebellair syndroom:
- Ataxie ogen
- Ataxie armen en benen
- Koorddansgedrag afwijkend
Spierzwakte:
- Gelaat
- Nekspieren
- Ledematen
- Provocatie
Piramidebaanverschijnselen:
- Spasticiteit
- Pathologische reflexen
Extrapiramidaal:
- Hypo/bradykinesie
- Tremor
- Rigiditeit
- Chorea
Wat zijn de vormen van afasie?
- Broca afasie (Expressieve afasie)
- Wernicke afasie (Sensorische afasie)
- Denk bij een patiënt die goed wakker is, maar niet spreekt en/of geen opdrachten uitvoert altijd aan een afasie (!)
- Type afasie zegt weinig over de oorzaak, meer over de lokalisatie
Wat is de lokalisatie en belangrijkste kenmerken van een Broca afasie?
- Lokalisatie is frontaal
- Hakkelende spraak
- Agrammatisme
Wat is de lokalisatie en belangrijkste kenmerken van een Wernicke afasie?
- Lokalisatie is temporaal/parietaal
- Taalbegrip gestoord
- Benoemproblemen
- Vloeiende spraak
Waar zit het taalcentrum?
Zit bij 90% van de rechtshandigen en bij 50% van de linkshandigen in de linker hemisfeer
Wat zijn de oorzaken van afasie?
Lokalisatie bepaalt type van afasie.
Oorzaak bepaalt de snelheid van ontstaan en bijkomende verschijnselen:
- Acuut -> Hersenbloeding of infarct
- Subacuut -> Virale of auto-immuunencefalitis
- Geleidelijk -> Neurodegeneratief, ruimte-innemend proces
Waar wordt er op gelet bij neurologisch onderzoek bij taaltesten?
- Spontane spraak
- Situatieplaat beschrijven
- Verbale diadochokinese
- Zinnen herhalen
- Benoemen
- Lezen
- Schrijven
- Woordbegrip/objectkennis
- Eenvoudige en complexe opdrachten
Wat zijn parafasieën?
- Verkeerde woorden
- Semantische parafasie -> Woord is qua betekenis verwant bijvoorbeeld hond in plaats van kant. Voornamelijk bij Wernicke afasie
- Fonematische parafasie -> Klankverwisseling bijvoorbeeld beger in plaats van bever. Voornamelijk bij Broca afasie
Wat zijn de kenmerken van een Broca afasie?
- Hakkelende spraak/spraakapraxie (Efforthul)
- Spreekt weinig
- Agrammatisme (Telegramstijl)
- Fonematische parafasieën
- Taalbegrip relatief goed
- Is zich bewust van stoornis
Wat zijn de kenmerken van een Wernicke afasie?
- Spontane spraakvloeiend
- Soms spraakdwang/ongeremde spraak
- Benoemproblemen
- Gestoord woordbegrip en objectkennis
- Semantische parafasieën
- Omschrijven
- Neologismen (Niet bestaande woorden)
- Patiënt is zich vaak niet bewust van de stoornis
Wat zijn de kenmerken van amnestische afasie?
- Woordvindpauzes
- Geen spraakdwang
- Woordkennis en taalbegrip relatief goed
- Nazeggen gestoord
