4.4 Stoornissen in de Ontwikkeling van Taal en Leren

Question 1

Uit welke onderdelen bestaat het normale linguïstische systeem/taalsysteem?

Answer 1

• De fonologie -> Verschillen in klanken die de betekenis van het woord ander maken
• Semantiek -> Betekenis van een woord of zin
• Syntaxis -> Gaat over de structuur van de zin, grammatica
• Morfologie -> Kleine dingen in het woord wat een andere betekenis geeft aan een woord, bijvoorbeeld land of landt, lepel of lepels
• Pragmatiek -> Gebruik van taal in sociale context

Question 2

Wat zijn de kenmerken van de normale ontwikkeling van spraak en taal?

Answer 2

• Er zit veel variatie in de ontwikkeling
• Niet snel afwijkend
• Pas vertraging bij minder dan 50 woorden op 24 maanden

Question 3

Wat zijn de taalstoornissen volgens DSM-5?

Answer 3

Een taalstoornis als:
1) Taalniveau beduidend lager is dan non-verbaal intelligentieniveau
2) De taalproblemen interfereren met schoolresultaten of sociaal functioneren
3) Bij andere problematiek zijn de taalproblemen ernstiger dan verwacht

Check het gehoor en overweeg autisme spectrum stoornis

Question 4

Wat zijn de verschillende soorten taalstoornissen?

Answer 4

• Expressieve taalstoornis -> Moeite met de productie van taal, uitspreken van taal
• Gemengd receptieve-/expressieve taalstoornis
• Sociale communicatie stoornis (Pragmatiek)

Question 5

Wat is een taalstoornis en waar hebben mensen moeite mee?

Answer 5

Taalstoornis -> Taalontwikkelingsstoornis (TOS)
Mensen met TOS hebben moeite met leren of het gebruiken van de taal, mogelijk omdat hun hersenen anders werken. Ze zijn allemaal verschillend (De ene vindt praten lastig, de andere kan niet voorlezen)

Patiënten hebben veel meer moeite dan andere kinderen om hun moedertaal te ontwikkelen zonder dat er sprake is van gehoorverlies

Question 6

Wat is de prevalentie van Taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Answer 6

• Prevalentie 1-3%
• Naarmate kinderen ouder worden daalt het prevalentiecijfer (2-jarigen 13% en 5-jarigen 7%)
• Vaker bij jongens dan bij meisjes

Question 7

Wat is de etiologie van Taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Answer 7

• Genetisch component bij ontstaan
• Bij familieleden vaak sprake van laat spreken als kind
• Invloed omgevingsfactoren zoals sociaaleconomische status

Question 8

Wat zijn de co-morbiditeiten van Taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Answer 8

• Gedragsproblemen
• Angsten
• Stemmingsklachten

Question 9

Wat is de behandeling van Taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Answer 9

• Psycho-educatie taalstoornissen
• Gerichte taalstimulering
• Ouderbegeleiding
• Schoolaanpassing/remedial teaching

Question 10

Wat is de prognose van Taalontwikkelingsstoornis (TOS)?

Answer 10

• Prognose expressieve taalstoornis is beter dan bij gemengd expressieve/receptieve taalstoornis
• Expressieve taalstoornis heeft een wisselende prognose, gedeeltelijk spontaan herstel
• Taalstoornis in combinatie met psychiatrische, sociale en/of emotionele problemen hebben een slechtere prognose

Question 11

Wat is de DSM-5 in de sociale communicatie stoornis?

Answer 11

Stoornis in de pragmatiek van de taal
Onderzoek middels de ADOS -> Observatie instrument waarbij de situaties worden uitgelokt en gekeken wordt hoe het kind ermee omgaat

Question 12

Wat is de behandeling van sociale communicatie stoornis?

Answer 12

Behandeling middels Pivotal Response Training (PRT):
- Sociale communicatie vergroten
- Aansluiten bij motivatie en opzetten leermoment
- Belonen met natuurlijke beloning

Question 13

Wat zijn de verschillende spraakstoornissen?

Answer 13

• Spraakklankstoornis
• Stoornis in de spraakvloeiendheid

Question 14

Wat is de DSM-5 criteria van de spraakklankstoornis?

Answer 14

• De spraakklanken die geproduceerd worden passen niet bij de leeftijd en dialect.
• Levert problemen op bij schoolresultaten of interactie met anderen
• Als er sprake is van andere problemen is het ernstiger dan verwacht

Question 15

Wat is het klinisch beeld bij spraakklankstoornis?

Answer 15

• Weglaten van klanken
• Vervangen van moeilijke klanken door minder moeilijke klanken
• Het verdraaien van klanken

Question 16

Wat is de prevalentie van spraakklankstoornis?

Answer 16

• Rond 6/7 jaar 20% van de jongens en 10% van de meisjes
• Rond 12/13 jaar 5%
• Vaker bij jongens dan bij meisjes

Question 17

Wat is de behandeling en prognose van spraakklankstoornis?

Answer 17

Logopedische behandeling
Prognose is gunstig indien niet in het kader van somatische oorzaak, een verstandelijke beperking of autisme

Question 18

Wat is het definitie van stotteren in de spraakvloeiendheid?

Answer 18

Onregelmatigheden in het spreekritme waarbij de spreker precies weet wat hij wilt uitdrukken, maar erop dat ogenblik niet in slaagt doordat zich een onvrijwillige herhalen, verlenging of onderbreking van een klank voordoet

Question 19

Wat is het klinisch beeld van stotteren?

Answer 19

• Niet vloeiende spraak -> Herhalingen, blokkades, verlengingen, tussenvoegingen
• Tremoren/grimassen van de kaken/lippen
• Ticachtige bewegingen van het gezicht (Oogknipperen), romp (Buigingen) of armen

Question 20

Wat zijn de oorzaken van stotteren?

Answer 20

• Genetische factoren
• Het brein functioneert aantoonbaar anders

Question 21

Wat is de prevalentie van stotteren?

Answer 21

• 4% van de schoolgaande kinderen in de algemene bevolking
• Vaker bij jongens
• Hogere prevalentie op de peuter- en kleuterleeftijd dan erna

Question 22

Wat is de prognose en behandeling van stotteren?

Answer 22

Logopedische en gedragstherapeutische behandeling
Prognose:
- Spontaan herstel 50-80%
- Persisterend (>2 jaar) 47% stottervrij, als meer dan 4 jaar nog maar 5%