P356 Flashcards
(6 cards)
YUDDHA KĀṆḌAM
15.08 Anuṣṭubh (Śloka)
कामपूर mfn.
कामपूर mfn. fulfilling wishes, gratifying desires
YUDDHA KĀṆḌAM
15.08 Anuṣṭubh (Śloka)
विधित्सा f.
विधित्सा f. vidhitsā विधित्सा 1 Desire to do or perform; Mb.12.163.1. -2 Design, purpose, desire in general; वाचो वेगं मनसः क्रोधवेगं विधित्सावेगमुदरोपस्थवेगम् । एतान् वेगान् यो विषहेदुदीर्णांस्तं मन्ये$हं ब्राह्मणं वै मुनिं च ॥ Mb.12.299.14.
\
DESIDERATIVE NOUN FROM:
\
√विधा P. A1. -dadhāti-, -dhatte-, to distribute, apportion, grant, bestow
\
Desiderative -dhitsati-, te-, to wish to distribute or bestow ; to wish to decide or determine or fix or establish ; to wish to find out or devise (a means) ; to wish to procure or acquire ; to wish to perform or accomplish anything, intend, purpose ; to wish to make or render (two accusative)
YUDDHA KĀṆḌAM
15.08 Anuṣṭubh (Śloka)
√अनुवृत् == अनु + √वृत् I अनुवर्तते
√अनुवृत् == अनु + √वृत् I अनुवर्तते
√anuvṛt √अनुवृत् 1 A. (sometimes P. also) 1 (Transitively used) (a) To go or roll after, follow, pursue; (fig.) to follow, conform to, act according to, obey, adapt oneself to, be guided by; humour; अहं तावत्स्वामिनश्चि- त्तवृत्तिमनुवर्तिष्ये S.2; ते$पि परिचयमनुवर्तन्ते K.289; किमत्र चित्रं यदि विशाखे शशाङ्कलेखामनुवर्तेते Ś.3 approve of her choice; लौकिकानां हि साधूनामर्थं वागनुवर्तते U.1.1 words conform to the sense; न कुलक्रममनुवर्तते K.14 follow; मधु द्विरेफः कुसुमैकपात्रे पपौ प्रियां स्वामनुवर्तमानः Ku.3.36 followed his mate in drinking, drank after her; (जननीम्) अत्यन्तशुद्ध- हृदयामनुवर्तमानाम् Bh.2.11; मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः Bg.3.23; Dk.8,96,126; कृतज्ञतामनुवर्तमानेन Mu. 3 following the path of gratitude; प्रभुचित्तमेव हि जनो$- नुवर्तते Śi.15.41; Māl.3.2. (b) To imitate, resemble; equal; ते$न्ववर्तन् पितॄन्सर्वे यशसा च बलेन च Mb. (c) To gratify, humour, please; Dk.65. (d) To serve, worship; पञ्चवर्षसहस्राणि सूर्यं चैवान्ववर्तत Rām.7.1.8. -2 (Intransitively used) (a) To follow, come after; संग्राह्य इत्यनुवर्तते H.3. (b) To continue, endure. (c) To act towards, behave. (d) (In gram.) To be repeated or supplied from a preceding rule, Sūtra or assertion (said of a word or rule which continues to exercise influence on what follows); e. g. in भक्तिः P.IV.3.95; सो$स्य (occurring in Sūtra 89 before) इत्यनुवर्तते Sk. -Caus. 1 To cause to revolve, turn round; एवं प्रवर्तितं चक्रं नानुवर्त- यतीह यः Bg.3.16. -2 To act up to, follow, obey; तथापि लोकयात्रानुवर्तनीया Mv.7; पुत्रैः पितरो लोकद्वयेप्यनुवर्तनीयाः Ve. 3; K.367. -3 To favour, oblige; comply with one’s request; विधिनापि भवतेव वयमनुवर्तिताः K.73; यथाचित्तमनु- वर्तनीयः Māl.7. -4 To put in, carry out. -5 To repeat or supply from a preceding Sūtra; केचित्तु विजायते इति नानुवर्तयन्ति P.V.2.13. Sk. -6 To use, employ. -7 To lead one to, attach to. -8 To speak in favour of, speak for; to approve. -9 to imitate, do after one; सतां चरि- तान्यनुवर्तितानि नेन्द्रियाणि K.298.
YUDDHA KĀṆḌAM
15.09 Anuṣṭubh (Śloka)
श्मश्रु n.
SO स्मश्रुकृन्तक m. APPARENTLY == ‘a barber’ (LITERALLY ‘a beard-cutter’ IN ENGLISH]
\
श्मश्रु n. śmaśru श्मश्रु n. [श्म मुखं श्रूयते लक्ष्यते$नेन श्रु-ङु; Uṇ.5.28] FACIAL HAIR; The beard, moustache; हिरण्यश्मश्रुर्हिरण्यकेशः Ch. Up.1.6.6; ज्योतिष्कणाहतश्मश्रु कण्ठनालादपातयत् R.15.52. -Comp. -करः a barber. -कर्मन् shaving. -धरः bearded. -प्रवृद्धिः f. the growth of a beard; R.13.71. -मुखी a woman with a beard. -वर्धकः a barber. -शेखरः the cocoa-nut tree.
\
कृन्तन n. cutting, cutting off, dividing
FROM √कृत् VI कृन्तति cl.6 P. kṛnt/ati-, Epic also A1. te- and cl.1 P. kartati- (perf. cakarta-,2nd future kartsyati-or kartiṣyati-,1st future kartitā- ; subjunctive kṛnt/at-; Aorist akartīt-,Ved. 2. sg. akṛtas-), to cut, cut in pieces, cut off, divide, tear asunder, destroy etc.: Causal kartayati- idem or ‘f. plural idem or ‘f. plural Name of the verses ‘ commentator or commentary ‘ : Desiderative cikartiṣati- or cikṛtsati- ; ([ confer, compare , ; Lithuanian kertu infinitive mood kirsti,”to cut”; Slavonic or Slavonian korju1,”to split”; Latin curtus,culter; Hibernian or Irish ceartaighim,”I prune, trim, cut”;cuirc,”a knife.”])
YUDDHA KĀṆḌAM
15.12 Anuṣṭubh (Śloka)
प्रतिकर्मन् n.
HERE == 2. -3 “PRIMPING, TITIVATION”, Personal decoration, dress, toilet;
\
प्रतिकर्मन् n. pratikarman प्रतिकर्मन् n. 1 Requital, retaliation; उषिता स्मो वने वासं प्रतिकर्म चिकीर्षवः Mb.4.58.18. -2 Redress, remedy, counter-action; पश्येव कृतव्रणप्रतिकर्मा वत्सराजः Pratijñā 2. -3 Personal decoration, dress, toilet; (अबलाः) प्रतिकर्म कर्तुमुपचक्रमिरे समये हि सर्वमुपकारि कृतम् Śi.9.43;5.27; Ku.7.6; आविष्कृताङ्गप्रतिकर्मरम्यं बिभीषणं वाचमुवाच माता Bk. 12.1.; विभूषितेयं प्रतिकर्मनित्या Rām.2.37.35. -4 Opposition, hostility. -5 Bodily suffering; सा कृष्णमाराधय सौहृदेन प्रेम्णा च नित्यं प्रतिकर्मणा च Mb.3.224.4. -6 Expiatory, and welfare rituals (शान्तिकपौष्टिकादि कर्म); प्रतिकर्म पराचार ऋत्विजां स्म विधीयते Mb.12.79.2.
YUDDHA KĀṆḌAM
15.15 Anuṣṭubh (Śloka)
ईयुः … ययुः …
NO REAL DIFFERENCE IN MEANING, BUT DO NOTICE THAT…
\
PERF इयाय , ईयुः FROM √इ II एति
PERF ययौ , ययुः FROM √या II याति
