P204 Flashcards

(9 cards)

1
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.01 Anuṣṭubh (Śloka)
मौलि adj.

A

मौलि adj. mauli मौलि a. [मूलस्यादूरभवः इञ्] Head, foremost, best; अखिलपरिमलानां मौलिना सौरभेण Bv.1.121. -लिः 1 The head, the crown of the head; मौलौ वा रचयाञ्जलिम् Ve. 3.4; R.13.59; Ku.5.79. -2 The head or top of anything, top-most point; U.2.3; देव्यग्रदीपमालाया मौलिदीपतुलां दधौ Parṇāl. -3 The Aśoka tree. -लिः (m., f.) 1 A crown, diadem, tiara; अलब्धशाणोत्कषणा नृपाणां न जातु मौलौ मणयो वसन्ति Bv.1.73. -2 Hair on the crown of the head, tuft or lock of hair; जटामौलि Ku.2.26 (जटाजूट Malli.); पुष्पितलतान्तनियमितंविलम्बिमौलिना Ki.12.41. -3 Braided hair, hair braided and ornamented; दुःशासनेन कचकर्षणभिन्नमौलिः Ve.6.34. -लिः, -ली f. The earth. -Comp. -कफः the phlegm secreted in the head. -पृष्ठम् the crown of the head. -बन्धः a diadem for the head. -मणिः, -रत्नम्*** a crest-jewel, a jewel worn in the crown. -मण़्डनम् a head-ornament. -मुकुटम् a crown, tiara.
\
SEEMS TO BE THE [VṚDDHI] OF mūlam मूलम् [मूल्-क] 1 root (WITH MANY, MANY OTHER METAPHORICAL MEANINGS)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.01 Anuṣṭubh (Śloka)
नयन n.

A

== EYE
नयन n. nayanam नयनम् [नी-करणे ल्युट्] 1 Leading, guiding, conducting managing. -2 Taking, bringing to or near, drawing; पापापहं स्वर्नयनं दुस्तरं पार्थिवर्षभैः Rām.1.14.58. -3 Ruling, governing, polity; वाक्यैः पवित्रार्थपदैर्नयनैः प्राकृतैरपि Bhāg. 1.5.34. -4 Obtaining. -5 The eye. -6 Passing, spending (as time). -ना, -नी The pupil of the eye. -Comp. -अञ्चलः, -अन्तः 1 the eye-corner. -2 a side-glance. -अभिराम a. gladdening the sight, lovely to behold. (-मः) the moon. -आमोषिन् a. blinding the sight, obscuring. -उत्सवः 1 a lamp. -2 delight of the eyes. -3 any lovely object. -उपान्तः the corner of the eye; नयनोपान्तविलोकितं च यत् (स्मरामि) Ku.4.23. -गोचर a. visible, within the range of sight. -चरितम् the play of the eyes, ogling. -छदः an eyelid. -जम्, -जलम्, -वारि n. tears; देव त्वद्वैरिनारीनयननयनजैर्निर्ममे नीरधिर्न Sūkti.5.117. -पथः the range of sight. -पुटम् the cavity of the eye, eye-lid. -प्रबन्धः the outer corner of the eye. -प्रीतिः lovely sight. -प्लवः the swimming of the eyes. -बुद्बुदम् an eye-ball. -विषयः 1 any visible object; नयनविषयं जन्मन्येकः स एव महोत्सवः Māl.1.36. -2 the horizon. -3 the range of sight. -सलिलम् tears; तस्मिन् काले नयनसलिलं योषितां खण्डितानाम् (शान्तिं नेयम्) Me.41.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.05 Anuṣṭubh (Śloka)
चमूः f.

A

चमूः f. camūḥ चमूः f. [चम्-ऊ Uṇ.1.81] 1 An army (in general); पश्यैतां पाण्डुपुत्राणामाचार्य महतीं चमूम् Bg.1.3; वासवीनां चमूनाम् Me.43; गजवती जवतीव्रहया चमूः R.9.1. -2 A division of an army consisting of 729 elephants, as many cars, 2187 horse, and 3645 foot. -3 Ved. A dish or vessel. -4 A grave. -Comp. -चरः a soldier, warrior. -नाथः, -पः, -पतिः the leader of an army, a general, commander; R.13.74. -हरः an epithet of Śiva.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.05 Anuṣṭubh (Śloka)
कुलाचलाद्रिसम्भूत adj.

A

कुलाचलाद्रिसम्भूत adj. == ‘born in principal mountain ranges’, LIT. == ‘family-unmoving-rock-born’
SOMETHING LIKE THAT, ALTHOUGH THE ORDER OF THE ELEMENTS IN THE CPD SEEMS ODD TO ME
MAYBE ‘family+unmoving-mountain+arising-from” == ‘whose families have arisen from unmoving mountains” (?)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.06 Anuṣṭubh (Śloka)
नानाद्वीपसरिच्छैलवासिन् adj.

A

नानाद्वीपसरिच्छैलवासिन् adj. == ‘having abodes in various continents, lakes, and mountains’ (transl.)
BUT I HAVE MY DOUBTS. THERE IS NO WORD छैल - AND चैल MEANS ONLY ‘cloth’, NOT ‘mountain’
SO IT LOOKS TO ME LIKE: ‘wearing cloth composed of various continents and rivers’
BUT THAT MAKES POOR SENSE. SO I AM NOT SURE.
MAYBE ‘wearing the costumes of many nations’ (?)

NOTE - THREE DIFFERENT MEANINGS FOR वासिन् mfn. :
\
वासिन् mfn. fragrant
\
वासिन् mfn. having or wearing clothes, (especially in fine compositi or ‘at the end of a compound’) clothed or dressed in, wearing
\
वासिन् mfn. staying, abiding, dwelling, living, inhabiting (often in fine compositi or ‘at the end of a compound’ = living in or among or in a particular manner or condition)
\

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.08 Anuṣṭubh (Śloka)
अयुत n. ([ as- m.only ]),

A

अयुत n. ([ as- m.only ]) [“unjoined, unbounded”] == 10,000, ten thousand, a myriad

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.09 Anuṣṭubh (Śloka)
अञ्जनकूट m./n.

A

अञ्जनकूट m./n. == ‘a mass of [COAL-BLACK] ointment or pigment (kohl, collyrium) [OFTEN USED AS EYE-MAKEUP]’
कूट m./n. CAN ALSO MEAN ‘a vessel’ BUT THAT MAKES LESS SENSE. THIS WORD ALSO HAS MANY OTHER MEANING - BUT NO OTHERS SEEM TO APPLY HERE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.09 Anuṣṭubh (Śloka)
वाल m.

A

वाल m. (later form of 1. vāra-;also written bāla- q.v) the hair of any animal’s tail (especially of a horse’s tail), any tail or hair etc. ; वाल m. bristle ; वाल m. a hair-sieve

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

KIṢKINDHĀ KĀṆḌAM
06.10 Anuṣṭubh (Śloka)
स्फटिक m.

A

स्फटिक m. sphaṭikaḥ स्फटिकः 1 A crystal, quartz; अपगतमले हि मनसि स्फटिकमणाविव रजनिकरगभस्तयः सुखं प्रविशन्त्युपदेशगुणाः K. -का 1 Sulphate of alumina or alum. -2 Camphor. -Comp. -अचलः the mount Meru. -अद्रिः the mount Kailāsa. ˚भिद् m. camphor. -अभ्रः camphor. -अश्मन्, -आत्मन, -मणि m., -शिला a crystal stone. -कुड्यम्, भित्तिः crystal wall. -प्रभ a. crystalline, transparent. -स्कम्भः a crystal column. स्फटिकारिः sphaṭikāriḥ स्फटिकारिका sphaṭikārikā स्फटिकारिः स्फटिकारिका f. Sulphate of alumina.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly