1.18 RZS Flashcards
(54 cards)
1
Q
NLPZ w terapii RZS
A
- używane są do tłumienia bólu, nie wpływają na przebieg
- są skuteczniejsze niż paracetamol
- inhibitory COX-1 → uszkodzenie śluzówki żołądka
- inhibitory COX-2 → zakrzepica
2
Q
Glikokortykosteroidy w terapii RZS
A
- nie wpływają znacząco na sam przebieg choroby
- terapia pomostowa (zanim DMARDs zaczną działać)
- mogą być podawane dostawowo
- przewlekła terapia nie jest bezpieczna
- najczęściej prednizon/metyloprednizolon
3
Q
DMARDs (leki modyfikujące przebieg choroby) - przedstawiciele
A
- metotreksat
- leflunomid
- azatiopryna
- mykofenolan mofetylu
- cyklofosfamid
- cyklosporyna
- sole złota
- penicylamina
- sulfasalazyna
- chlorochina
- minocyklina
- leki biologiczne
4
Q
Metotreksat - działanie
A
• antymetabolit kwasu foliowego • lek 1szego rzutu w RZS • w wyższych dawkach (przeciwnowotworowych): ∙ hamuje reduktazę dihydrofolianową ∙ hamuje funkcje monocytów i limfocytów • w niższych dawkach (przeciwzapalnych): ∙ hamuje syntezę nukleotydów purynowych ∙ hamuje chemotaksję neutrofili
5
Q
Metotreksat - działania niepożądane
A
- nudności, wymioty, uszkodzenie śluzówki żołądka
- stopniowe uszkodzenie wątroby
- płucna reakcja z nadwrażliwości
- zwiększenie podatności na zakażenia
- działanie silnie teratogenne
6
Q
Leflunomid - działanie
A
- aktywny metabolit: teriflunomid
- hamowanie syntezy zasad pirymidynowych
- hamowanie proliferacji limfocytów T i B
- hamowanie produkcji przeciwciał przez lim B
- hamowanie działania TNF-α
- nasilanie wytwarzania przeciwzapalnej IL-10
7
Q
Leflunomid - działania niepożądane
A
- luźne stolce, biegunka
- przyrost masy ciała
- łysienie
- uszkodzenie wątroby
- wzrost CTK
- działanie silnie teratogenne
8
Q
Leflunomid - interakcje
A
• cholestyramina znacznie ogranicza jego wchłanianie
9
Q
Azatiopryna - działanie
A
- antymetabolit puryn
* pozwala na obniżenie dawki glikokortykosteroidów
10
Q
Azatiopryna - wskazania
A
- łuszczyca
- choroba Behçeta
- polimiositis
- toczeń
- rezerwowo w RZS
11
Q
Azatiopryna - działania niepożądane
A
- mielosupresja
- wysypki skórne
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
12
Q
Azatiopryna - interakcje
A
- stosowanie inhibitorów oksydazy ksantynowej (allopurynol, febuksostat) wymaga znacznego zmniejszenia dawki leku
- 0,3% populacji bardzo wolno metabolizuje ten lek → uszkodzenie szpiku
13
Q
Mykofenolan mofetylu - działanie
A
- aktywny metabolit: kwas mykofenolowy
- hamowanie IMPDH2 i syntezy puryn
- hamowanie proliferacji limfocytów T i B
- hamowanie reakcji zapalnej komórek śródbłonka
14
Q
Mykofenolan mofetylu - wskazania
A
- zapobieganie odrzucaniu przeszczepu
- kolagenozy (w tym RZS)
- leczenie zmian w nerkach w przebiegu tocznia
15
Q
Mykofenolan mofetylu - działania niepożądane
A
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- mielosupresja
- uszkodzenie wątroby
16
Q
Cyklofosfamid - działanie
A
- lek alkilujący DNA
- hamowanie proliferacji limfocytów T i B
- stosowany w kolagenozach i nowotworach
17
Q
Cyklofosfamid - działania niepożądane
A
- mielosupresja
- łysienie
- krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego
- rak pęcherza moczowego
18
Q
Leki immunosupresyjne w terapii RZS - przedstawiciele
A
- cyklosporyna
- takrolimus
- syrolimus
- ewerolimus
- daklizumab
- bazyliksymab
19
Q
Sole złota - przedstawiciele
A
- aurotiojabłczan sodu (domięśniowo)
- aurotioglukoza (domięśniowo)
- auranofina (doustnie)
20
Q
Sole złota - działanie
A
- upośledzanie funkcji monocytów i makrofagów
- hamowanie chemotaksji neutrofili
- hamowanie uwalniania histaminy z mastocytów
- akumulacja w błonie maziowej, wątrobie, nerkach, śledzionie, węzłach chłonnych i szpiku kostnym
21
Q
Sole złota - działania niepożądane
A
- wysypki skórne z eozynofilią
- zaburzenia hematologiczne
- zapalenie śluzówki jamy ustnej
- metaliczny smak w ustach
- uszkodzenie nerek, zespół nerczycowy
- rzadko: polineuropatia, zapalenie jelit, cholestaza, nacieki w płucach, złogi złota w rogówce
22
Q
Aurotiojabłczan sodu - swoiste objawy niepożądane
A
• ból głowy
• nadmierna potliwość
• zmiany naczynioruchowe
(jak po nitroglicerynie)
23
Q
Penicylamina - działanie
A
- chelator miedzi
- zmniejsza produkcję IL-1
- hamuje limfocyty T
24
Q
Penicylamina - wskazania
A
- choroba Wilsona
- zatrucie miedzią, ołowiem
- lek trzeciego rzutu w terapii RZS
25
Penicylamina - działania niepożądane
* reakcje alergiczne (lek ten jest pochodną penicyliny)
* zespół toczniopodobny z białkomoczem
* pancytopenia
* niedobór pirydoksyny (wit. B₆)
26
Sulfasalazyna - działanie
```
• hamowanie funkcji limfocytów T i B
• hamowanie produkcji eikozanoidów prozapalnych
• działanie antyoksydacyjne
• zastosowanie:
∙ RZS
∙ ch. zapalne JG (zwłaszcza CU)
```
27
Sulfasalazyna - działania niepożądane
* nudności, wymioty
* alergiczne reakcje skórne
* gorączka, ból głowy
* niedokrwistość hemolityczna/aplastyczna
* granulocytopenia
* zmiany śródmiąższowe w płucach
28
Chlorochina - działanie
* lek przeciwmalaryczny, immunosupresyjny
* stabilizator błon lizosomalnych w krwinkach białych
* antyoksydant
* inhibitor syntezy DNA i RNA w komórkach zapalnych
* efekt: łagodzenie objawów zapalenia
29
Chlorochina - wskazania
* początkowa faza RZS
* toczeń rumieniowaty układowy
* zespół Sjögrena
30
Chlorochina - działania niepożądane
* odwracalne uszkodzenie plamki
* osutka
* ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka
* zmiany pigmentacyjne
* miopatia
* neuropatia obwodowa
31
DMARDs powodujące łysienie
* leflunomid
| * cyklofosfamid
32
DMARDs powodujące mielosupresję
* azatiopryna
* mykofenolan mofetylu
* cyklofosfamid
33
DMARDs uszkadzające wątrobę
* metotreksat
* leflunomid
* mykofenolan mofetylu
34
Anakinra - charakterystyka
* antagonista receptora dla IL-1β
| * hamuje produkcję NO, PGE₂ i metaloproteinaz
35
Anakinra - wskazania
* RZS (oporne na leczenie)
* kolagenozy
* dna moczanowa
36
Anakinra - przeciwwskazania
* stosowanie leków hamujących TNF-α
* choroba nowotworowa
* ciąża
37
Anakinra - działania niepożądane
* zwiększona podatność na zakażenia
* miejscowe reakcje alergiczne
* ból głowy
* neutropenia
38
Etanercept - charakterystyka
* rozpuszczalny receptor dla TNF-α
* budowa: Fc ludzkiego IgG₁ + 2 fragmenty p75 receptora dla TNF-α
* hamuje działanie TNF-α
* podawany podskórnie
39
Etanercept - wskazania
* RZS (oporne na leczenie)
* łuszczyca
* zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
* choroba Leśniowskiego-Crohna
40
Etanercept - przeciwwskazania
* gruźlica, ospa wietrzna, półpasiec
* ciężkie zakażenie grzybicze
* ostra faza zapalenia górnych dróg oddechowych
* ciężka niewydolność krążenia
* stwardnienie rozsiane
* ciąża
41
Etanercept - działania niepożądane
* zwiększona podatność na zakażenia
* nasilenie reakcji autoimmunizacyjnych
* toczeń polekowy
* zapalenie naczyń
* leukopenia
* zespoły demielinizacyjne, zapalenie nerwu wzrokowego
42
Tocylizumab - charakterystyka
* przeciwciało przeciwko receptorowi dla IL-6
| * podawany dożylnie
43
Tocylizumab - wskazania
• RZS (oporne na leczenie)
44
Tocylizumab - działania niepożądane
* zwiększona podatność na zakażenia
* uszkodzenie wątroby
* neutropenia
* wzrost poziomów LDL, HDL, TG
45
Minocyklina
* antybiotyk makrolidowy
* hamuje aktywność metaloproteinaz niszczących tk łączną
* u pacjentów z niewielkim nasileniem choroby
46
Leki hamujące działanie TNF-α stosowane w RZS
* infliksymab
* adalimumab
* etanercept
* golimumab
* certolizumab pegol
47
Leki hamujące działanie TNF-α - działania niepożądane
* zwiększona zapadalność na zakażenia - gruźlica
* zapalenie naczyń
* nasilenie reakcji autoimmuno - toczeń polekowy
* leukopenia
* uczulenie
* nie można stosować szczepionek z żywymi drobnoustrojami
* przeciwwskazane w ciąży
48
Leki hamujące działanie IL-1β stosowane w RZS
* anakinra
| * rylonacept
49
Tofacytynib
* inhibitor kinazy tyrozynowej JAK
| * podobne: baricitinib, decernotynib
50
Tofacytynib - działania niepożądane
* podwyższenie aktywności transaminaz
* hiperlipidemia
* zakażenia i nowotwory
51
Inhibitory współstymulacji lim T - przedstawiciele
* abatacept
| * belatacept
52
Inhibitory współstymulacji lim T - działania niepoządane
* infekcje
* reakcje w miejscu wstrzyknięcia
* chłoniaki
53
Rytuksymab
* przeciwciało przecie CD20 na lim B
| * leczenie RZS, chłoniaków z kom B
54
Rytuksymab - działania niepożądane
* zespół uwalniania cytokin - wcześniej podać paracetamol i p/histaminiki
* zwiększa ryzyko zakażeń
* leukoencefalopatia wieloogniskowa (JCV)
