5.2 Leki immunosupresyjne Flashcards
(168 cards)
Wskazania do stosowania leków immunosupresyjnych
- zapobieganie odrzucaniu przeszczepów i reakcji “przeszczep przeciw biorcy”
- leczenie chorób autoimmunizacyjnych
- leczenie ciężkich, przewlekłych chorób zapalnych
Typowe działania niepożądane terapii immunosupresyjnej
- wzrost podatności na infekcje
* wzrost ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej
Tolerogeny
- leki przyszłości, wywołujące stan tolerancji na konkretny antygen
- najbardziej zbliżone do tolerogenów są inhibitory kostymulacji
Nazewnictwo mysich przeciwciał monoklonalnych
• -omab
Nazewnictwo chimerycznych przeciwciał monoklonalnych
- -imab
* -ximab
Nazewnictwo humanizowanych przeciwciał monoklonalnych
- -umab
* -zumab
Nazewnictwo nowych inhibitorów enzymów
• -ib
Grupy leków immunosupresyjnych
- leki cytotoksyczne
- glikokortykosteroidy
- leki wiążące się z immunofiliną
- leki przeciwcytokinowe
- inhibitory kostymulacji
- przeciwciała przeciwko antygenom limfocytów
Leki cytotoksyczne stosowane jako immunosupresanty
- azatiopryna
- mykofenolan mofetylu
- mizorybina
- leflunomid
- cyklofosfamid
- metotreksat
- winkrystyna
- pentostatyna
Azatiopryna
• lek cytotoksyczny, antymetabolit puryn
• w organizmie przekształcany do merkaptopuryny
• hamuje syntezę DNA i proliferację lim B i T
• metabolizm zależy od oksydazy ksantynowej
• zastosowanie:
∙ zapobieganie odrzucaniu przeszczepu nerki
∙ nerkowe powikłania tocznia
∙ KZN
∙ ciężkie postaci RZS
∙ samoistna plamica małopłytkowa
Azatiopryna - działania niepożądane
- mielosupresja
- wysypki skórne
- gorączka
- nudności i wymioty, biegunka
- pogorszenie niewydolności wątroby
- uszkodzenie szpiku u części pacjentów
Mykofenolan mofetylu
• lek cytotoksyczny, inhibitor IMPDH2 (tylko w lim T i B)
• hamuje syntezę nukleotydów purynowych w limfocytach
• hamuje reakcje zapalne komórek śródbłonka
• zastosowanie:
∙ zapobieganie odrzucaniu przeszczepu
∙ reakcja “przeszczep przeciw biorcy” oporna na GKS
∙ badania nad wykorzystaniem w RZS i innych kolagenozach
Mykofenolan mofetylu - działania niepożądane
- mielosupresja
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- uszkodzenie wątroby
- teratogenny, ryzyko poronienia
Mizorybina
• lek cytotoksyczny, inhibitor IMPDH i syntazy GMP
• hamuje syntezę zasad purynowych w limfocytach T i B
• polepsza działanie receptora dla GKS
• zastosowanie:
∙ choroby autoimmunizacyjne (np. nefropatia IgA)
∙ transplantologia
Mizorybina - działania niepożądane
- leukopenia
- uszkodzenie wątroby
- nudności i wymioty
Leflunomid
• lek cytotoksyczny, inhibitor DHODH
• hamuje syntezę zasad pirymidynowych w limfocytach T i B
• hamuje wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty B
• hamuje aktywność TNF-α
• nasila produkcję cytokin przeciwzapalnych (IL-10)
• zastosowanie:
∙ RZS
∙ choroby autoimmunizacyjne
∙ transplantologia
Leflunomid - działania niepożądane
- luźne stolce, biegunka
- wypadanie włosów
- przyrost masy ciała
- uszkodzenie wątroby
- wzrost CTK
- lek silnie teratogenny
- cholestyramina znacznie nasila jego wydalanie
Brekwinar
• lek cytotoksyczny, inhibitor DHODH • działanie podobne do leflunomidu • zastosowanie: ∙ nowotwory ∙ ciężkie choroby autoimmunizacyjne ∙ ciężkie choroby zapalne
Cyklofosfamid
• lek cytotoksyczny, alkilujący DNA
• duże dawki podawane razem z antygenem → wytworzenie swoistej tolerancji
• małe dawki mogą działać immunostymulująco (hamuje Treg)
• zastosowanie:
∙ nowotwory (w duzych dawkach)
∙ choroby autoimmunizacyjne
∙ choroby zapalne
Cyklofosfamid - działania niepożądane
- mielosupresja
- wypadanie włosów
- krwotoczne zapalenie pęcherza (akroleina - toksyczny metabolit)
- rak pęcherza
Metotreksat
• lek cytotoksyczny, antymetabolit kwasu foliowego • zastosowanie: ∙ RZS (1szy rzut) ∙ reakcja "przeszczep przeciw biorcy" ∙ nowotwory
Winkrystyna
• lek cytotoksyczny, pochodna barwinka różyczkowego
• hamuje działanie wrzeciona mitotycznego
• zastosowanie:
∙ samoistna plamica małopłytkowa
∙ leczenie ABL, Hodgkina, chłoniaków nieziarniczych, szpiczaka mnogiego
Pentostatyna
• lek cytotoksyczny, inhibitor deaminazy adenozynowej
• wywołuje limfopenię
• zastosowanie:
∙ reakcja “przeszczep przeciw biorcy”
GKS jako immunosupresanty
• upośledzają odporność komórkową • zmniejszają stężenie cytokin, autakoidów, limfocytów, IgG we krwi • zastosowanie: ∙ transplantologia ∙ choroby autoimmunizacyjne ∙ choroby zapalne ∙ onkologia