1.5 Układ sympatyczny Flashcards
(80 cards)
1
Q
Adrenalina
A
- działa w równym stopniu na receptory α i β
* stosowana w akcji reanimacyjnej
2
Q
Noradrenalina - działanie
A
- działa głównie na receptory α
- gwałtownie podnosi CTK
- powoduje odruchową bradykardię w nieodnerwionym sercu
3
Q
Noradrenalina - wskazania
A
- niewydolność serca z zaawansowaną hipotonią
* wstrząs septyczny
4
Q
Dopamina - dawki
A
- 0,5-5 µg/kg/min → rec. D w nerkach
- 5-10 µg/kg/min → rec. β₁ w sercu
- > 10 µg/kg/min → rec. α₁
5
Q
Dopamina - wskazania
A
• niskie dawki: ∙ prewencja i leczenie niewydolności nerek • wysokie dawki: ∙ ostra niewydolność serca ∙ wstrząs septyczny
6
Q
Fenylefryna - charakterystyka
A
- α-sympatykomimetyk
* działanie naczynioskurczowe
7
Q
Fenylefryna - wskazania
A
• pozajelitowo: ∙ znieczulenie przewodowe/ogólne ∙ wstrząs ∙ hipotonia • doustnie: ∙ z lekami przeciwhistaminowymi, przeciwkaszlowymi, przeciwbólowymi
8
Q
Fenylefryna - działania niepożądane
A
- lęk, niepokój, nerwowość, bezsenność, omamy
- drgawki, osłabienie
- zaburzenia widzenia
- zaburzenia oddychania
- zaburzenia oddawania moczu
- odruchowa bradykardia
9
Q
Nafazolina
A
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieżyt nosa ∙ ostre zapalenie spojówek • podobna do ksylometazoliny
10
Q
Ksylometazolina
A
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieżyt nosa ∙ ostre zapalenie spojówek • podobna do nafazoliny
11
Q
Tetryzolina - charakterystyka
A
• α-sympatykomimetyk • wskazania: ∙ nieinfekcyjne zapalenie spojówek ∙ nieżyt nosa ∙ zapalenie zatok
12
Q
Tetryzolina - działania niepożądane
A
- przekrwienie błony śluzowej
- nawrót objawów
- zespół suchego oka
- niedokrwienie przedniej części gałki ocznej
13
Q
Midodryna - charakterystyka
A
• α-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ hipotonia ortostatyczna
14
Q
Midodryna - działania niepożądane
A
- wysokie CTK w pozycji siedzącej i leżącej
- parestezje, świąd, dreszcze, gęsia skórka
- zaburzenia oddawania moczu
15
Q
Izoprenalina
A
- β-sympatykomimetyk
- w przeszłości używana w blokach serca
- obecnie rzadko wykorzystywana
16
Q
Orcyprenalina
A
- β-sympatykomimetyk
* stosowana w przejściowych zaburzeniach przewodnictwa w sercu
17
Q
Dobutamina
A
• β-sympatykomimetyk
• wskazania:
∙ przewlekła niewydolność serca z małym CO
∙ diagnostyka choroby niedokrwiennej serca - próba dobutaminowa
18
Q
Leki β₂-sympatykomimetyczne - przedstawiciele
A
- salbutamol
- fenoterol
- terbutalina
- salmeterol
- formoterol
19
Q
Salbutamol
A
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP ∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny) • podobne: fenoterol
20
Q
Fenoterol
A
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP ∙ hamowanie skurczów macicy (lek tokolityczny) • podobne: salbutamol
21
Q
Terbutalina
A
• β₂-sympatykomimetyk • krótko działający • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
22
Q
Salmeterol
A
• β₂-sympatykomimetyk • działa długo, po 10-20 minutach • ma dodatkowe działanie przeciwzapalne • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
23
Q
Formoterol
A
• β₂-sympatykomimetyk • działa długo, po 1-3 minutach • zastosowanie: ∙ astma oskrzelowa ∙ POChP
24
Q
Fenoldopam - charakterystyka
A
- agonista D₁
- słaby antagonista α₂
- szybko zbija CTK, rozszerzając tętnice
25
Fenoldopam - wskazania
* ciężkie pierwotne/wtórne nadciśnienie tętnicze
| * nadciśnienie złośliwe
26
Pośrednie sympatykomimetyki - przedstawiciele
* efedryna
* pseudoefedryna
* amfetamina (wycofana)
27
Efedryna
* pośredni sympatykomimetyk
* stosowana do zwężania naczyń w spadkach CTK w czasie znieczulenia
* silnie pobudza OUN
28
Pseudoefedryna - charakterystyka
* pośredni sympatykomimetyk
* jak efedyna, ale pozbawiona działania ośrodkowego
* obwodowo działa jak adrenalina
* ośrodkowo działa jak amfetamina (ale słabiej)
29
Pseudoefedryna - wskazania
* nieżyt nosa
* zapalenie zatok
* zapalenie górnych dróg oddechowych
30
Amfetamina
* pośredni sympatykomimetyk
* działa ośrodkowo i obwodowo
* w Polsce wycofana z lecznictwa
31
Nieselektywne leki α-adrenolityczne - przedstawiciele
* ergotamina
* dihydroergotamina
* dihydroergokryptyna
* dihydroergotoksyna
* fenoksybenzamina
* fentolamina
32
Alkaloidy sporyszu - przedstawiciele
* ergotamina
* dihydroergotamina
* dihydroergokryptyna
* dihydroergotoksyna
33
Alkaloidy sporyszu - działanie
• częściowi agoniści i antagoniści:
∙ receptorów α
∙ receptorów D
∙ receptorów 5-HT
34
Ergotamina - wskazania
* napady migreny
* po wydaleniu łożyska
* krwawienia połogowe
35
Dihydroergotamina - wskazania
* napady migreny
| * hipotonia ortostatyczna
36
Dihydroergokryptyna - wskazania
• napady migreny
37
Dihydroergotoksyna - wskazania
• otępienie starcze
38
Fenoksybenzamina - charakterystyka
* nieselektywny α-adrenolityk
* nieodwracalnie alkiluje receptory α
* działa długo
39
Fenoksybenzamina - wskazania
* przełomy nadciśnieniowe
* phaeochromocytoma
* zaburzenia oddawania moczu wynikające z nadmiernej stymulacji receptorów α
40
Fentolamina - charakterystyka
* nieselektywny α-adrenolityk
| * działa krótko
41
Fentolamina - wskazania
• phaeochromocytoma w okresie okołooperacyjnym
42
Leki α₁-adrenolityczne - przedstawiciele
* prazosyna
* terazosyna
* bunazosyna
* doksazosyna
* urapidyl
* tamsulozyna
* alfuzosyna
43
Prazosyna - charakterystyka
* α₁-adrenolityk
* działa krótko
* nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
44
Prazosyna, terazosyna, bunazosyna, doksazosyna - wskazania
* nadciśnienie tętnicze
* choroba Raynauda
* łagodny przerost prostaty
45
Prazosyna, terazosyna, bunazosyna, doksazosyna - działania niepożądane
• "efekt pierwszej dawki" - hipotonia ortostatyczna
46
Terazosyna - charakterystyka
* α₁-adrenolityk
* działa długo
* nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
* podobne: bunazosyna, doksazosyna
47
Bunazosyna - charakterystyka
* α₁-adrenolityk
* działa długo
* nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
* podobne: terazosyna, doksazosyna
48
Doksazosyna - charakterystyka
* α₁-adrenolityk
* działa długo
* nie blokuje α₂ → nie upośledza zwrotnego hamowania uwalniania NA → nie powoduje tachykardii
* podobne: terazosyna, bunazosyna
49
Urapidyl - charakterystyka
* α₁-adrenolityk
| * pobudza receptory 5-HT₁A
50
Urapidyl - wskazania
• stany nagłe związane z nadciśnieniem tętniczym
51
Tamsulozyna - charakterystyka
* selektywny antagonista receptorów α₁A
* powoduje rozluźnienie zwieracza pęcherza moczowego
* podobne: alfuzosyna
52
Tamsulozyna, alfuzosyna - wskazania
• łagodny przerost prostaty
53
Alfuzosyna - charakterystyka
* selektywny antagonista receptorów α₁A
* powoduje rozluźnienie zwieracza pęcherza moczowego
* podobne: tamsulozyna
54
Guanetydyna
* blokuje uwalnianie NA z neuronów pozazwojowych
* rzadko stosowana w nadciśnieniu tętniczym
* stosowana w odruchowej dystrofii współczulnej
55
Rezerpina
* wiąże się z pęcherzykami synaptycznymi NA, D i 5-HT
* obniża CTK
* wywołuje depresję
* rzadko stosowana w nadciśnieniu tętniczym
56
Klonidyna
* selektywnie pobudza receptory α₂ strefy presyjnej
* na obwodzie pobudza presynaptyczne α₂
* obniża CTK
* stosowana w nadciśnieniu tętniczym
* nagłe przerwanie terapii → zespół odstawienny
57
Guanfacyna
* obniża CTK podobnie do klonidyny
| * stosowana w nadciśnieniu tętniczym
58
Metyldopa
* prolek przekształcany w α-metylonoradrenalinę
* pobudza ośrodkowe, presynaptyczne rec. α₂
* działa ośrodkowo, obniża CTK
* stosowana w nadciśnieniu tętniczym (zwłaszcza w ciąży)
59
β-blokery - działanie na serce
* chronotropowo (-)
* inotropowo (-)
* batmotropowo (-)
* dromotropowo (-)
60
β-blokery - wskazania
* nadciśnienie tętnicze
* choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca
* zaburzenia rytmu
* wady wrodzone serca ze zwężeniem drogi odpływu z PK
* kardiomiopatia przerostowa
* wypadanie płatka zastawki mitralnej
* wrodzony zespół długiego QT
* phaeochromocytoma
* zespół Marfana
* omdlenia odruchowe
* jaskra
* nadczynność tarczycy
* profilaktyka migreny
61
β-blokery - przeciwwskazania
* objawowa bradykardia, hipotonia
* blok AV II lub III stopnia
* zespół chorego węzła SA
* ciężka niewyrównana niewydolność serca
* astma
62
β-blokery - nie-przeciwwskazania
* POChP
* cukrzyca
* depresja
* choroba tętnic obwodowych
63
β-blokery - działania niepożądane
* bradykardia, blok P-K
* skurcz tętnic obwodowych, upośledzenie perfuzji
* zmęczenie, ból głowy, zaburzenia snu, depresja
64
β-blokery - wpływ na gospodarkę lipidową
* ↑ VLDL
* ↓ HDL
* brak wpływu na LDL
65
β-blokery I generacji - przedstawiciele
* propranolol
* nadolol
* sotalol
* bupranolol
* metypranolol
* penbutolol
* tymolol
66
β-blokery I generacji - działanie
* nieselektywne
| * blokują oba podtypy receptorów β
67
β-blokery II generacji - przedstawiciele
* acebutolol
* atenolol
* betaksolol
* bisoprolol
* talinolol
* celiprolol
* metoprolol
* nebiwolol
* esmolol
68
β-blokery II generacji - działanie
* kardioselektywne
* są pozbawione pozasercowych działań niepożądanych
* różnią się stopniem kardioselektywności
69
β-blokery o największej kardioselektywności
* bisoprolol
* betaksolol
* nebiwolol
70
β-blokery III generacji - przedstawiciele
* labetalol
* bucindolol
* karwedylol
* celiprolol
* nebiwolol
71
β-blokery III generacji - działanie
* wielofunkcyjne/hybrydowe/wazodylatacyjne
| * blokują receptory β i rozszerzają naczynia
72
Labetalol - charakterystyka
* β-bloker III generacji
* ma zdolność blokowania receptorów α₁
* podobne: bucindolol, karwedylol
73
Bucindolol - charakterystyka
* β-bloker III generacji
* ma zdolność blokowania receptorów α₁
* podobne: labetalol, karwedylol
74
Karwedylol - charakterystyka
* β-bloker III generacji
* ma zdolność blokowania receptorów α₁
* tak naprawdę jest β-agonistą, ale promuje szlaki zależne od arestyny
* bardzo skuteczny w terapii niewydolności serca
* podobne: labetalol, bucindolol
75
Celiprolol - charakterystyka
* β-bloker III generacji
| * jest silnym agonistą receptorów β₂
76
Nebiwolol - charakterystyka
* β-bloker III generacji
| * rozszerza naczynia poprzez aktywację eNOS
77
β-blokery z aktywnością wewnętrzną - przedstawiciele
* acebutolol
* alprenolol
* celiprolol
* labetalol
* oksprenolol
* pindolol
78
β-blokery z aktywnością wewnętrzną - działanie
* wykazują wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną
| * działają inotropowo (-) i znacznie słabiej chronotropowo (-)
79
β-blokery w klasyfikacji Vaughana Williamsa
* II grupa leków antyarytmicznych
| * sotalol należy do III grupy
80
Droksydopa
* α-sympatykomimetyk
| * leczenie neurogennej hipotonii ortostatycznej (np. przy parkinsonie)
