Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Farmakologia wuzetki > 3.4 Antybiotyki β-laktamowe > Flashcards

3.4 Antybiotyki β-laktamowe Flashcards

(89 cards)

Start Studying
1
Q

Mechanizm działania antybiotyków β-laktamowych

A

Hamowanie syntezy peptydoglikanu na etapie transpeptydylacji dzięki wiązaniu się z PBP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

PBP

A
  • Penicillin-Binding Proteins
  • białka biorące udział w syntezie peptydoglikanu ściany komórkowej bakterii
  • antybiotyki β-laktamowe nieodwracalnie blokują centrum aktywne PBP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Fragment peptydoglikanu podobny do struktury β-laktamów

A
  • D-Ala - D-Ala
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mechanizm inaktywacji antybiotyków β-laktamowych

A

Hydroliza czteroczłonowego pierścienia β-laktamowego przez β-laktamazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Skutki działania antybiotyków β-laktamowych na bakterie Gram-dodatnie

A

• odwarstwienie grubej ściany od błony komórkowej → liza osmotyczna bakterii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Skutki działania antybiotyków β-laktamowych na bakterie Gram-ujemne

A
  • zahamowanie syntezy ściany komórkowej
  • aktywacja autolizyn
  • stymulacja powstawania holin → dziurawienie błony komórkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Poryny

A
  • kanały w błonie zewnętrznej bakterii

* antybiotyki muszą przez nie przejść

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Holiny

A

• peptydy dziurawiące błonę komórkową bakterii
• skutki ich działania:
∙ zaburzenie gospodarki elektrolitowej
∙ wypływ hydrolaz mureiny w okolicę ściany komórkowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wobec której grupy bakterii antybiotyki β-laktamowe wykazują z reguły większą aktywność?

A

Wobec bakterii Gram-dodatnich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Antybiotyki β-laktamowe: bakteriobójcze czy bakteriostatyczne?

A
  • bakteriobójcze

* wyjątek: bakteriostatyczne działanie benzylopenicyliny na Enterococcus faecalis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Podział antybiotyków β-laktamowych

A
  • penicyliny
  • cefalosporyny
  • karbapenemy
  • monobaktamy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Podział penicylin

A
  • penicyliny naturalne
  • penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe
  • aminopenicyliny
  • karboksypenicyliny
  • ureidopenicyliny
  • połączenia penicylin z inhibitorami β-laktamaz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Penicyliny naturalne - przedstawiciele

A
  • benzylopenicylina (penicylina G)
  • benzylopenicylina prokainowa
  • benzylopenicylina benzatynowa
  • fenoksymetylopenicylina (penicylina V)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Benzylopenicylina

A

• penicylina naturalna
• podawana domięśniowo lub dożylnie
• wydalana przez nerki (probenecyd hamuje wydalanie)
• duże dawki podaje się dożylnie w zatruciu muchomorem sromotnikowym
• interakcja z aminoglikozydami:
∙ in vitro inaktywacja
∙ in vivo działanie synergistycznie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Inna nazwa benzylopenicyliny

A

Penicylina G

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Benzylopenicylina prokainowa

A
  • penicylina naturalna
  • podawana domięśniowo 2x dziennie
  • omyłkowe podanie dożylne → zespół Hoigné
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Benzylopenicylina benzatynowa

A
  • penicylina naturalna

* podawana domięśniowo raz na 2-4 tygodnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Benzylopenicylina prokainowa, benzylopenicylina benzatynowa - zastosowanie

A
  • profilaktyka choroby reumatycznej u dzieci

* zakaz podawania ambulatoryjnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Fenoksymetylopenicylina

A
  • inaczej penicylina V
  • penicylina naturalna
  • podawana doustnie 2-4x dziennie
  • nie wchłania się całkowicie - działa dość słabo
  • zastosowanie: płonica, zakażenia górnych dróg oddechowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Penicyliny naturalne - spektrum

A
  • paciorkowce
  • Actinomyces sp.
  • Neisseria meningitidis
  • Treponema pallidum
  • Bacillus anthracis
  • Listeria monocytogenes
  • bakterie beztlenowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Penicyliny naturalne - zastosowanie

A
  • infekcje paciorkowcowe
  • promienica
  • infekcje meningokokowe
  • infekcje bakteriami beztlenowymi
  • wąglik
  • zatrucie muchomorem sromotnikiem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Penicyliny naturalne - działania niepożądane

A
  • reakcje uczuleniowe
  • niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość
  • drgawki (pobudzenie NMDA, hamowanie GABA A)
  • reakcja Jarischa-Herxheimera (w kile)
  • zespół Nicolau
  • zespół Hoigné
  • przeciążenie sodem, potasem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Zalety penicylin naturalnych

A
  • niska toksyczność
  • możliwość stosowania u kobiet w ciąży
  • działanie bakteriobójcze
  • dobra penetracja do tkanek (zwłaszcza w czasie zapalenia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Wady penicylin naturalnych

A
  • wrażliwość na rozkład przez β-laktamazy → wiele szczepów opornych
  • działanie zależne od czasu → konieczność częstego podawania
  • częste reakcje uczuleniowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe - przedstawiciele
* metycylina * oksacylina * kloksacylina * flukloksacylina * dikloksacylina
26
Metycylina
* penicylina półsyntetyczna * powodowała śródmiąższowe zapalenie nerek → wycofana * używana jedynie do oznaczania oporności
27
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe - zastosowanie
* infekcje gronkowcami wytwarzającymi β-laktamazy | * infekcje wrażliwymi paciorkowcami
28
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe - działania niepożądane
* reakcje alergiczne * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * po podaniu dożylnym: zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka
29
Aminopenicyliny - przedstawiciele
* amoksycylina | * ampicylina
30
Amoksycylina
* aminopenicylina * podawana doustnie, domięśniowo, dożylnie * dobrze się wchłania, posiłek nie ma wpływu
31
Amoksycylina - zastosowanie
* ostre zapalenie zatok * zapalenie ucha środkowego * paciorkowcowe zapalenie gardła * pozaszpitalne zapalenie płuc * zaostrzenie POChP * enterokokowe ZUM * eradykacja Helicobacter pylori * borelioza z Lyme * profilaktyka u pacjentów z asplenią
32
Ampicylina
* aminopenicylina * podawana doustnie, dożylnie * wchłania się gorzej od amoksycyliny, posiłek hamuje
33
Ampicylina - zastosowanie
* dożylnie w zakażeniu Listeria monocytogenes, enterokokami | * niekiedy w durze brzusznym, salmonellozie (choć może spowodować bezobjawowe nosicielstwo)
34
Aminopenicyliny - spektrum
* bakterie G(+) | * bakterie G(-) niewytwarzające β-laktamaz
35
Aminopenicyliny - działania niepożądane
* dysbakteriozy * reakcje uczuleniowe * osutka plamisto-grudkowa
36
Ureidopenicyliny - przedstawiciele
* mezlocylina * azlocylina * piperacylina
37
Piperacylina
* ureidopenicylina * podawana domięśniowo, dożylnie * używana w profilaktyce chirurgicznej, ginekologii i położnictwie
38
Ureidopenicyliny - spektrum
* bakterie G(+) * bakterie G(-) * oporne są chlamydie i mikoplazmy
39
Ureidopenicyliny - zastosowanie
* ciężkie zakażenia szpitalne | * profilaktyka w chirurgii, ginekologii, położnictwie
40
Ureidopenicyliny - działania niepożądane
* reakcje alergiczne * reakcje w miejscu podania * hipokaliemia * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * zaburzenia pracy nerek * zaburzenia OUN * zaburzenia hematologiczne * zespół Stevensa-Johnsona
41
Karboksypenicyliny - przedstawiciele
* karbenicylina | * tykarcylina
42
Karboksypenicyliny - zastosowanie
• ciężkie zakażenia szpitalne
43
Karboksypenicyliny - działania niepożądane
* reakcje alergiczne * gorączka, eozynofilia, małopłytkowość, neutropenia * hipokaliemia, hipomagnezemia * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * zaburzenia OUN
44
Inhibitory β-laktamaz - przedstawiciele
* kwas klawulanowy * sulbaktam * tazobaktam • nowe: awibaktam, relebaktam
45
Inhibitory β-laktamaz - działanie
* hamują β-laktamazy, rozszerzając spektrum działania penicylin * β-laktamazy klasy C (Pseudomonas, Serratia, Enterobacter, Citrobacter) są słabo hamowane
46
Podstawowe połączenia penicylin z inhibitorami β-laktamaz
* amoksycylina + kwas klawulanowy (Augmentin) * tykarcylina + kwas klawulanowy (Timentin) * ampicylina + sulbaktam (Unasyn) * piperacylina + tazobaktam (Tazobac)
47
Augmentin
``` • amoksycylina + kwas klawulanowy • zastosowanie: - zakażenia górnych dróg oddechowych - pozaszpitalne zapalenie płuc - nawracające bakteryjne zapalenie gardła - ZUM (lek III rzutu) ```
48
Timentin
* tykarcylina + kwas klawulanowy | * dobrze zwalcza Enterobacteriaceae, Xanthomonas maltophilia, Bacteroides fragilis
49
Unasyn
* ampicylina + sulbaktam * podawany tylko dożylnie * stosowany w zakażeniach Acinetobacter
50
Tazobac
• piperacylina + tazobaktam • często podawany razem z aminoglikozydem • chętnie podawany pacjentom z neutropenią • zastosowanie: ∙ szpitalne zakażenia dróg oddechowych ∙ szpitalne ZUM ∙ szpitalne zakażenia wewnątrzbrzuszne
51
Bakterie pierwotnie oporne na cefalosporyny
* enterokoki | * Listeria monocytogenes
52
I generacja cefalosporyn - przedstawiciele
* cefazolina * cefadroksyl * cefradyna * cefapiryna * cefalotyna * cefaleksyna
53
I generacja cefalosporyn - spektrum
* gronkowce (oprócz MRSA) * paciorkowce * ziarenkowce beztlenowe (oprócz Bacteroides fragilis) * słabiej: bakterie G(-) (PEK - Proteus E coli Klebsiella)
54
Cefazolina
* cefalosporyna I generacji | * używana w profilaktyce chirurgicznej i zakażeniach S aureus
55
Cefradyna, cefaleksyna, cefadroksyl
* cefalosporyny I generacji | * używane w pozaszpitalnych zakażeniach GDO, zakażeniach tkanki podskórnej i ZUM
56
Cefadroksyl
* cefalosporyna I generacji * używana w pozaszpitalnych zakażeniach górnych dróg oddechowych, zakażeniach tkanki podskórnej i ZUM * najlepiej nadaje się do leczenia anginy paciorkowcowej
57
II generacja cefalosporyn - przedstawiciele
* cefamandol * cefmetazol * lorakarbef * cefoksytyna * cefotetan * cefuroksym * cefaklor * ceforanid * cefonicyd * cefprozyl
58
II generacja cefalosporyn - spektrum
• jak I generacja, dodatkowo: ∙ oporne bakterie G(-) (HENS - H flu, Neisseria, Serratia) ∙ Bacteroides fragilis (cefamycyny)
59
Cefalosporyny II generacji podawane doustnie
* cefaklor * cefuroksym * cefprozyl * lorakarbef
60
Cefaklor, cefprozyl
* cefalosporyny II generacji | * używane w pozaszpitalnych zakażeniach górnych dróg oddechowych, ZUM
61
Cefuroksym
``` • cefalosporyna II generacji • zastosowanie: ∙ ostre zapalenie ucha środkowego ∙ ostre zapalenie zatok ∙ pozaszpitalne zapalenie płuc ∙ zaostrzenie POChP ∙ ZUM wywołane przez oporne bakterie ∙ wczesne stadium boreliozy ```
62
III generacja cefalosporyn - przedstawiciele
* cefotaksym * cefoperazon * cefiksym * ceftriakson * ceftazydym * ceftybuten * ceftyzoksym * cefdynir * cefpodoksym * cefdytoren * moksolaktam
63
III generacja cefalosporyn - spektrum
• jak II generacja, dodatkowo: | ∙ trudne bakterie G(-)
64
Cefalosporyny III generacji działające na Pseudomonas aeruginosa
Ceftazydym, cefoperazon (żyd na peronie)
65
Ceftyzoksym, moksolaktam
* cefalosporyny III generacji | * działają na Bacteroides fragilis
66
Cefiksym, ceftybuten
* cefalosporyny III generacji | * słabo działają na gronkowce i paciorkowce
67
Cefotaksym, ceftriakson
• cefalosporyny III generacji • zastosowanie: ∙ ciężkie pozaszpitalne i szpitalne zapalenia płuc ∙ zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ∙ rzeżączka (w większych skupiskach ludzkich) ∙ bakteryjne zapalenie wsierdzia ∙ posocznica pozaszpitalna ∙ profilaktyka posocznicy meningokokowej (zwłaszcza u kobiet w ciąży) • ceftriakson uzyskuje duże stężenia w żółci
68
Cefalosporyny III generacji podawane doustnie
* cefiksym * ceftybuten * cefdynir * cefpodoksym
69
IV generacja cefalosporyn - przedstawiciele
* cefepim | * cefpirom
70
IV generacja cefalosporyn - charakterystyka
* bardzo szerokie spektrum (Pseudomonas, Enterobacter, S aureus, S pneumo, Neisseria, Haemophilus) * podawane dożylnie * dobrze penetrują do OUN * zarezerwowane do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami
71
V generacja cefalosporyn - przedstawiciele
* ceftobiprol | * ceftarolina
72
V generacja cefalosporyn - charakterystyka
* najszersze spektrum (również MRSA i oporne enterokoki) * podawane dożylnie * dobrze penetrują do OUN * zarezerwowane do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami
73
Ceftobiprol
* cefalosporyna V generacji | * działa na bakterie G(-) jak IV generacja
74
Ceftarolina
* cefalosporyna V generacji | * działa na bakterie G(-) słabiej niż IV generacja
75
Cefalosporyny - działania niepożądane
* reakcja disulfiramowa * hipoprotrombinemia * reakcje alergiczne (u 2-10% osób uczulonych na penicyliny) * podrażnienie i ból w miejscu wstrzyknięcia * nefrotoksyczność * dysbakteriozy
76
Karbapenemy - przedstawiciele
* imi-penem * mero-penem * erta-penem * faro-penem * dory-penem
77
Karbapenemy - charakterystyka
* bardzo oporne na rozkład przez β-laktamazy * bardzo szerokie spektrum: bakterie G(+) i G(-) i beztlenowe * dobrze penetrują do tkanek, w tym OUN * wydalane przez nerki
78
Karbapenemy - zastosowanie
• leki II i III rzutu w ciężkich zakażeniach szpitalnych ∙ imipenem podaje się z cylastatyną ∙ ertapenem podaje się z lidokainą
79
Karbapenemy - działania niepożądane
* reakcje alergiczne, wysypka * zaburzenia żołądkowo-jelitowe! * reakcje miejscowe * drgawki po imipenemie * bolesne wstrzynięcie ertapenemu - podawany z lidokainą
80
Monobaktamy - przedstawiciele
• aztreonam
81
Aztreonam
* jedyny przedstawiciel monobaktamów * odporny na beta-laktamazy * działa jedynie na tlenowe G(-) * podawany dożylnie, domięśniowo * wziewnie w mukowiscydozie * częsty składnik leczenia skojarzonego
82
Aztreonam - działania niepożądane
* ↑ AspAT, AlAT * eozynofilia * wysypka * nudności, wymioty * małopłytkowość, leukopenia, zaburzenia krzepnięcia • pacjenci uczuleni na penicyliny nie wykazują alergii
83
Z jakiego grzyba wyizolowano cefalosporyny?
Cephalosporium acremonium
84
Cefamycyny - charakterystyka i przedstawiciele
• większa aktywność wobec bak beztlenowych * Cefoksytyna * Cefmetazol * Cefotetan
85
Enzymy bakterii rozkładające cefalosporyny
* ESBL * KPC * cefalosporynaza Ampc * metalo-beta-laktamazy
86
Połączenia cefalosporyn z inhibitorami beta-laktamaz
* Zerbaxa - ceftolozan + tazobaktam (gen 5) * Avycaz - ceftazydym + awibaktam (gen 3) * ceftarolina + awibaktam (gen 5, w trakcie badań)
87
Imipenem - charakterystyka
* karbapenem * podawany z cylastatyną * często NPŻ * drgawki u chorych z niewydolnością nerek
88
Ertapenem - charakterystyka
* karbapenem | * bolesnę wstrzyknięcie - podawany z lidokainą
89
Prepart łączony z aztreonamem
• azteronam + awibaktam - badania kliniczne

Farmakologia wuzetki (91 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions