3.14 Leczenie malarii Flashcards

(64 cards)

1
Q

Pierwotniaki wywołujące malarię

A
  • Plasmodium vivax
  • Plasmodium falciparum
  • Plasmodium malariae
  • Plasmodium ovale
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Periodyczność objawów malarii w zależności od gatunku zarodźca

A
  • Plasmodium vivax/ovale - co 48h
  • Plasmodium malariae - co 72h
  • Plasmodium falciparum - periodyczność może nie występować
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Klasy leków przeciwmalarycznych

A
  • tissue schizonticides
  • blood schizonticides
  • gametocides
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Lek zwalczający sporozoity

A

Nie ma leku zwalczającego sporozoity.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Mechanizmy działania leków przeciwmalarycznych

A
  • hamowanie detoksykacji hemu
  • tworzenie reaktywnych form tlenu
  • zaburzenie replikacji DNA
  • hamowanie łańcucha oddechowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leki hamujące polimeryzację hemu w hemozoinę

A
  • chlorochina
  • meflochina
  • amodiachina
  • chinina
  • lumefantryna
  • halofantryna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Eksperymentalne leki hamujące polimeryzację hemu w hemozoinę

A
  • tafenochina

* ferrochina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Chlorochina - charakterystyka

A
  • lek z wyboru w profilaktyce i leczeniu malarii
  • szczególnie aktywny wobec form krwinkowych
  • dobrze zwalcza gametocyty (oprócz Plasmodium falciparum)
  • nie działa na formy tkankowe
  • Plasmodium falciparum coraz częściej jest oporny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Chlorochina - mechanizmy oporności

A
  • pojawienie się pompy wyrzucającej lek

* oporny najczęściej jest Plasmodium falciparum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Chlorochina - zastosowanie

A
  • często z atowakonem/proguanilem
  • na vivax i ovale - z prymachiną (formy tkankowe)
  • profilaktyka i leczenie malarii
  • RZS, toczeń
  • ropień wątroby związany z zakażeniem amebą (jeśli metronidazol nie działa)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Chlorochina - działania niepożądane

A
  • świąd, pokrzywka
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • zaburzenia widzenia
  • poszerzenie odcinka QT
  • bóle głowy
  • zmatowienie włosów
  • hemoliza u osób z niedoborem dehydrogenazy G6P
  • zaburzenia neuropsychiatryczne
  • zaburzenia hematologiczne
  • szybkie podanie pozajelitowe → ↓CTK → zatrzymanie krążenia
  • zaostrzenie łuszczycy, porfirii
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Chlorochina - przeciwwskazania

A
  • porfiria
  • łuszczyca
  • niewydolność wątroby
  • dodatni wywiad neurologiczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Standardowe leki w ostrej malarii

A

Chlorochina + prymachina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Amodiachina - charakterystyka

A
  • lek zbliżony mechanizmem działania do chlorochiny
  • niekiedy działa na Plasmodium falciparum oporne na chlorochinę
  • większa toksyczność → brak zastosowania w profilaktyce malarii
  • stosowana z artezunatem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Amodiachina - działania niepożądane

A
  • agranulocytoza
  • niedokrwistość aplastyczna
  • uszkodzenie wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Lek z wyboru w zakażeniu Plasmodium falciparum

A

chinina (również w ciąży)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Chinina - charakterystyka

A
  • lek zbliżony mechanizmem działania do chlorochiny
  • zwalcza formy krwinkowe wszytskich zarodźców
  • zwalcza gametocyty vivax i ovale
  • nie działa na formy tkankowe
  • często stosowany przez 3 dni z doksycykliną/klindamycyną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Chinina - mechanizmy oporności

A
  • pojawienie się pompy wyrzucającej lek

* oporność jest częsta, zwłaszcza w płd-wsch. Azji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Leki skuteczne w przypadku oporności Plasmodium falciparum na chininę

A

Artemizynina i jej pochodne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Chinina - zastosowanie

A
  • doustnie - siarczan - łagodne zakażenie Plasmodium falciparum
  • pozajelitowo - chlorowodorek - ciężkie zakażenie Plasmodium falciparum
  • zakażenie Babesia sp.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Chinina - działania niepożądane

A
  • cinchonismus
  • objawy uczuleniowe
  • zaburzenia hematologiczne
  • blackwater fever
  • wyrzut insuliny → hipoglikemia
  • niekiedy skurcze macicy w III trymestrze
  • szybkie podanie pozajelitowe → ↓CTK → zaburzenia rytmu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Cinchonismus - objawy

A
  • szumy i dzwonienie w uszach
  • upośledzenie słuchu
  • bóle i zawroty głowy
  • zaburzenia widzenia
  • nudności i wymioty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Zaburzenia hematologiczne po chininie

A
  • leukopenia
  • agranulocytoza
  • małopłytkowość
  • niedokrwistość hemolityczna (zwłaszcza przy niedoborze dehydrogenazy G6P)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Blackwater fever - objawy

A
  • gorączka
  • hemoliza
  • hemoglobinuria
  • uszkodzenie nerek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Meflochina - charakterystyka
* lek zbliżony mechanizmem działania do chlorochiny * zwalcza formy krwinkowe - zwłaszcza vivax i falciparum * nie działa na gametocyty * nie działa na formy tkankowe * działa na Plasmodium falciparum oporne na chlorochinę
26
Meflochina - mechanizmy oporności
* pojawienie się pompy wyrzucającej lek | * oporność występuje głównie w Tajlandii
27
Meflochina - zastosowanie
* profilaktyka malarii na terenach, gdzie obserwuje się oporność zarodźców na chlorochinę * lek drugiego rzutu w zakażeniu Plasmodium falciparum
28
Meflochina - działania niepożądane
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe * objawy neurologiczne i psychiatryczne * zaburzenia hematologiczne * zaburzenia rytmu serca * ↑ AspAT, AlAT
29
Meflochina - przeciwwskazania
* padaczka * leczenie psychiatryczne * zaburzenia rytmu serca * działania niepożądane ze strony OUN * piloci, żołnierze
30
Prymachina - charakterystyka
* pochodna 8-aminochinoliny * zwalcza słabo formy krwinkowe * zwalcza gametocyty wszystkich * zwalcza formy tkankowe wszystkich * jako jedyny lek zwalcza hipnozoity Plasmodium vivax/ovale * oporność jest rzadka
31
Prymachina - mechanizm działania
• konkurencja metabolitu (chinonu) z ubichinonem łańcucha oddechowego zarodźca
32
Przerywanie transmisji Plasmodium falciparum
* pojedyncza dawka prymachiny → uszkodzenie gametocytów | * brak wpływu na stan kliniczny pacjenta
33
Prymachina + klindamycyna
Połączenie stosowane w zakażeniu Pneumocystis jirovecii
34
Prymachina - działania niepożądane
* masywna niedokrwistość hemolityczna u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy G6P * hemoliza krwinek płodu (lek przechodzi przez łożysko) * granulocytopenia * niedokrwistość aplastyczna * nie w ciązy!
35
Atowakwon - charakterystyka
* hydroksynaftochinon * zwalcza formy krwinkowe * nie działa na gametocyty * zwalcza formy tkankowe * proguanil (inhibitor reduktazy dihydrofolianu) zapobiega wystąpieniu oporności i działa synergistycznie
36
Atowakwon - zastosowanie
* malaria wywołana Plasmodium falciparum * zakażenie Pneumocystis jirovecii * toksoplazmoza u osób z upośledzeniem odporności
37
Preparat Malarone - skład
Atowakwon + proguanil
38
Atowakwon - działania niepożądane
* zaczerwienienie skóry * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * bóle głowy * gorączka * bezsenność
39
Atowakwon + proguanil - działania niepożądane
* zaczerwienienie skóry * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * bóle głowy * ↑ AspAT, AlAT
40
Halofantryna i lumefantryna - charakterystyka
* leki zbliżone mechanizmem działania do chlorochiny * zwalczają formy krwinkowe * nie działają na gametocyty * nie działają na formy tkankowe * działają na Plasmodium falciparum oporne na chlorochinę * nie są używane w profilaktyce
41
Halofantryna i lumefantryna - mechanizmy oporności
* pojawienie się pompy wyrzucającej lek | * oporność krzyżowa z meflochiną
42
Preparat Coartem
* lumefantryna + artemeter | * lek szeroko stosowany w zakażeniach Plasmodium falciparum/vivax
43
Halofantryna - działania niepożądane
* kardiotoksyczność * zaburzenia żołądkowo-jelitowe * kaszel * zaczerwienienie skóry * świąd * ↑ AspAT, AlAT * nie z jedzeniem * nie w ciąży
44
Kardiotoksyczność halofantryny
* wydłużenie odstępu QT | * groźne zaburzenia rytmu
45
Lumefantryna - działania niepożądane
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe * kaszel * zaczerwienienie skóry * świąd * ↑ AspAT, AlAT * nie z jedzeniem * nie w ciąży
46
Halofantryna i lumefantryna - interakcje i przeciwwskazania
* lepsze wchłanianie w obecności pokarmu | * przeciwwskazaniem jest ciąża
47
Artemizynina i jej pochodne - przedstawiciele
* artemizynina * artezunat * artemeter * dihydroartemizynina
48
Artemizynina i jej pochodne - charakterystyka
* terpenoidy, cykliczne nadtlenki o budowie laktonów * zwalczają formy krwinkowe * zwalczają gametocyty Plasmodium falciparum * nie działają na formy tkankowe * jedyne leki skuteczne w przypadku oporności na chininę * szybko działają → używane w atakach malarii * nie są używane w profilaktyce
49
Artemizynina i jej pochodne - mechanizm działania
* uwalnianie wolnych rodników w obecności hemu | * hamowanie ATP-azy transportującej Ca²⁺ do ER pasożyta
50
Artemizynina i jej pochodne - mechanizmy oporności
* pojawienie się pompy wyrzucającej lek | * jak dotychczas nie stanowi problemu
51
Artemizynina i jej pochodne - spektrum
* Plasmodium falciparum oporne na inne leki * Toxoplasma gondii * Leischmania major * Schistosoma sp.
52
Artemizynina i jej pochodne - skojarzenia leków
``` • artezunat + meflochina • artemeter + lumefantryna • inne leki: ∙ amodiachina ∙ sulfadoksyna ∙ pirymetamina ```
53
Artemizynina i jej pochodne - działania niepożądane
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe * zaburzenia hematologiczne (neutropenia, hemoliza) * zaburzenia rytmu serca (wydłużenie QT) * działanie neurotoksyczne (bardzo rzadko)
54
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu używane w leczeniu malarii - przedstawiciele
* pirymetamina * proguanil * chlorproguanil
55
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu - charakterystyka
* zwalczają formy krwinkowe * nie działają na gametozoity i hipnozoity * proguanil zwalcza formy watrobowe
56
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu zaburzające fosforylację oksydatywną w mitochondriach zarodźców
* proguanil | * chlorproguanil
57
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu - skojarzenia leków
* proguanil + atowakwon * proguanil + chlorochina * Fansidar (pirymetamina + sulfadoksyna) * chlorproguanil + dapson
58
Preparat Fansidar
* pirymetamina + sulfadoksyna | * stosowany w terapii malarii i toksoplazmozy
59
Inhibitory reduktazy dihydrofolianu - mechanizmy oporności
* liczne mutacje reduktazy dihydrofolianu * oporne zazwyczaj są Plasmodium falciparum * narastająca oporność powoli staje się problemem
60
Pirymetamina - działania niepożądane
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe * zaczerwienienie skóry, świąd * działanie teratogenne (u zwierząt)
61
Fansidar - działania niepożądane
* typowe dla pirymetaminy | * typowe dla sulfonamidów
62
Proguanil - działania niepożądane
* zaburzenia żołądkowo-jelitowe * zaczerwienienie skóry, świąd * owrzodzenia jamy ustnej * łysienie
63
Antybiotyki stosowane w leczeniu malarii - przedstawiciele
* tetracyklina * doksycyklina * klindamycyna * azytromycyna
64
Antybiotyki stosowane w leczeniu malarii - charakterystyka
* podawane zawsze w skojarzeniu z właściwym lekiem przeciwmalarycznym * działają tylko na formy krwinkowe * pozwalają na skrócenie terapii