3.11 Leki przeciwwirusowe Flashcards

(91 cards)

1
Q

Najstarsze leki przeciwwirusowe

A
  • idoksurydyna
  • widarabina
  • acyklowir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Etapy cyklu rozwojowego wirusa

A
  1. adsorpcja
  2. penetracja
  3. odpłaszczanie
  4. wczesna translacja → replikacja → późna translacja
  5. składanie
  6. uwalnianie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Leki hamujące adsorpcję

A
  • enfuwirtyd
  • dokozanol
  • paliwizumab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Leki hamujące penetrację

A

• interferon alfa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Leki hamujące odpłaszczanie

A
  • amantadyna

* rymantadyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Leki hamujące replikację

A
  • NRTI
  • NNRTI
  • acyklowir
  • foskarnet
  • entekawir
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Leki hamujące późną translację

A

• PI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Leki hamujące uwalnianie wirusa

A

• inhibitory neuraminidazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Leki używane w zakażeniach HSV i VZV - przedstawiciele

A
  • acyklowir, walacyklowir, famcyklowir, pencyklowir
  • brywudyna, sorywudyna
  • ibacytabina
  • denotywir
  • tromantadyna
  • moroksydyna
  • dokozanol
  • tryflurydyna
  • idoksurydyna
  • widarabina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Acyklowir

A
  • analog guanozyny
  • jego fosforylacja wymaga obecności kinazy wirusowej
  • działa na: HSV-1, HSV-2, VZV, EBV, CMV, HHV-6
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Acyklowir - zastosowanie miejscowe

A
  • opryszczka wargowa

* opryszczka narządów płciowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Acyklowir - zastosowanie doustne

A
  • ospa wietrzna
  • półpasiec
  • profilaktyka potransplantacyjna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Acyklowir - zastosowanie dożylne

A
  • zapalenie mózgu wywołane HSV
  • zakażenie HSV u noworodków
  • ciężkie zakażenia wirusami Herpes
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Acyklowir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia neurologiczne
  • odwracalne uszkodzenie nerek
  • nudności i wymioty, biegunka
  • bóle głowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Walacyklowir

A
  • ester L-walylowy acyklowiru

* wykazuje większą biodostępność po podaniu doustnym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Walacyklowir - zastosowanie

A
  • opryszczka narządów płciowych
  • opryszczka wargowa
  • półpasiec
  • potransplantacyjna profilaktyka CMV
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Walacyklowir - działania niepożądane

A
  • zaburzenia neurologiczne
  • ↑ AspAT, AlAT
  • niedokrwistość, granulocytopenia
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • powikłania zakrzepowe u pacjentów z AIDS
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Famcyklowir

A
  • ester przekształcany w wątrobie do pencyklowiru

* hamuje polimerazę DNA w nieco innym mechanizmie niż acyklowir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Famcyklowir - zastosowanie

A
  • opryszczka narządów płciowych
  • opryszczka wargowa
  • półpasiec
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Famcyklowir - działania niepożądane

A
  • bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka
  • możliwe uszkodzenie jąder
  • możliwy wzrost ryzyka raka sutka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Pencyklowir

A
  • aktywny metabolit famcyklowiru
  • stosowany w formie kremu na opryszczkę wargową
  • nie ma działań niepożądanych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Brywudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • działa na HSV i VZV
  • działa korzystnie w raku trzustki (hamuje Hsp27)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sorywudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • zastosowanie: leczenie VZV u dzieci
  • nasila mielotoksyczność fluorouracylu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Eperwudyna

A
  • analog nukleotydu T
  • działa podobnie do bry- i sorywudyny
  • zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Ibacytabina
* analog nukleozydowy * działa na HSV * zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
26
Denotywir
* pochodna izotiazolowa * działa na HSV, VZV i niektóre bakterie * wykazuje działanie przeciwzapalne * zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
27
Tromantadyna
* pochodna adamantanu * działa na HSV * zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej
28
Moroksydyna
* heterocykliczny biguanid * działa na HSV, VZV, wirus grypy A * zastosowanie: ogólne leczenie zakażeń HSV, VZV, profilaktyka grypy
29
Moroksydyna - działania niepożądane
• efekty cholinolityczne
30
Dokozanol
* nasycony alkohol alifatyczny * działa na HSV * zastosowanie: miejscowe leczenie opryszczki wargowej (do 12h od objawów prodromalnych)
31
Tryflurydyna
* fluorowana pirymidyna - trifluorotymidyna * działa na HSV, wirusa ospy krowiej, adenowirusy * nie wymaga obecności kinazy wirusowej → toksyczny * zastosowanie: miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego przez HSV * z tipiracylem - leczenie przeżutującego raka okrężnicy
32
Idoksurydyna
* jodowany analog deoksyurydyny * działa na HSV i VZV * nie wymaga obecności kinazy wirusowej → kardiotoksyczny * zastosowanie: miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego HSV
33
Widarabina
* analog nukleozydu A, D-arabinoza zamiast D-rybozy | * działa na HSV, VZV, Hepadna-, Pox-, Rhabdoviridae, HIV-1
34
Widarabina - zastosowanie
* miejscowe leczenie zapalenia rogówki wywołanego przez HSV | * ogólne leczenie półpaśca u pacjentów z AIDS
35
Widarabina - działania niepożądane
* nudności, wymioty, biegunka | * uszkodzenie szpiku
36
Leki używane w zakażeniach CMV - przedstawiciele
* gancyklowir * walgancyklowir * cydofowir * foskarnet * fomiwirsen
37
Gancyklowir
* analog guanozyny | * działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV
38
Gancyklowir - zastosowanie
* wszystkie postaci zakażenia CMV * profilaktyka mięsaka Kaposiego * retinitis wywołane CMV (wstrzyknięcia, implanty)
39
Gancyklowir - działania niepożądane
* mielosupresja * bezsenność, bóle głowy, nudności, wymioty, gorączka, zaczerwienienie skóry * objawy neurologiczne * uszkodzenie wątroby * odklejenie siatkówki u pacjentów z retinitis * możliwe działanie teratogenne, karcynogenne, hamujące spermatogenezę
40
Walgancyklowir
* ester L-walylowy gancyklowiru * wykazuje większą biodostępność po podaniu doustnym * zastosowanie: retinitis u pacjentów z AIDS, potransplantacyjna profilaktyka CMV
41
Cydofowir
* analog nukleotydu!!! C * działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV, adenowirusy, Poxviridae, Polyomavirus, Papillomavirus * ma długi okres półtrwania * wydalany przez nerki (dawkowanie dostosowuje się do klirensu kreatyniny)
42
Cydofowir - zastosowanie
* dożylnie (+probenecyd) w retinitis wywołanym CMV | * zakażenia adenowirusowe
43
Cydofowir - działania niepożądane
* nefrotoksyczność * uszkodzenie gałki ocznej * kwasica metaboliczna * neutropenia * możliwe działanie teratogenne i karcynogenne
44
Probenecyd
* lek urykozuryczny | * hamuje wydalanie nerkowe penicylin, cydofowiru, zydowudyny
45
Foskarnet
* kwas fosfonomrówkowy * działa na CMV, HSV, VZV, EBV, HHV-6, KSHV, HIV-1 * krótki okres półtrwania, ale deponuje się w kościach * wydalany przez nerki (dawkowanie dostosowuje się do klirensu kreatyniny)
46
Foskarnet - zastosowanie
* retinitis, colitis, esophagitis wywołane CMV * zakażenia HSV i VZV oporne na acyklowir * profilaktyka mięsaka Kaposiego
47
Foskarnet - działania niepożądane
* nefrotoksyczność * zaburzenia elektrolitowe (+pentamidyna → ciężka hipokalcemia) * owrzodzenia żołędzi * nudności, wymioty * niedokrwistość * zaburzenia neurologiczne * możliwe działanie teratogenne i karcynogenne
48
Fomiwirsen
* antysensowny oligonukleotyd * działa na CMV * zastosowanie: wstrzyknięcia do ciała szklistego w retinitis wywołanym CMV
49
Fomiwirsen - działania niepożądane
* uszkodzenie gałki ocznej * bóle brzucha, wymioty, biegunka, gorączka, zaczerwienienie skóry * zapalenie zatok, zapalenie płuc * stan septyczny
50
Leki stosowane we wstrzyknięciach do ciała szklistego w retinitis wywołanym CMV
* gancyklowir * foskarnet * fomiwirsen
51
Leki testowane w leczeniu zakażeń CMV
* maribawir (inhibitor kinazy UL97) * tomeglowir, letermowir (inhibitor terminazy) * artezunat, mykofenolan mofetylu, leflunomid
52
Grupy leków używanych w leczeniu AIDS
* inhibitory wejścia HIV do komórek * NRTI (nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy) * NNRTI (nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy) * PI (inhibitory proteazy) * INSTI (inhibitory integrazy)
53
Leki używane w leczeniu WZW B - przedstawiciele
* interferon alfa * lamiwudyna * adefowir * entekawir * tenofowir, emtrycytabina * telbiwudyna
54
Leki używane w leczeniu grypy - przedstawiciele
``` • pochodne adamantanu: ∙ amantadyna ∙ rymantadyna • inhibitory neuraminidazy: ∙ zanamiwir ∙ oseltamiwir ∙ peramiwir ```
55
Epidemiologia wirusa grypy A i B
* wirus grypy A zakaża ludzi i zwierzęta, często i silnie mutuje, wywołuje pandemie co 10-12 lat * wirus grypy B zakaża jedynie ludzi
56
Klasyfikacja wirusa grypy A
* 16 odmian H | * 9 odmian N
57
Mechanizm działania pochodnych adamantanu
hamowanie białka M2 wirusa grypy A → hamowanie odpłaszczania
58
Pochodne adamantanu - zastosowanie
* profilaktyka i leczenie grypy A | * leczenie choroby Parkinsona (nasilanie uwalniania dopaminy)
59
Pochodne adamantanu - działania niepożądane
* nudności, wymioty, jadłowstręt * bezsenność, rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji, rzadko poważne zaburzenia OUN * obrzęki kończyn
60
Amantadyna
* pochodna adamantanu | * wydalana przez nerki
61
Rymantadyna
* pochodna adamantanu * metabolizowana w wątrobie * silniejsza od amantadyny * powoduje mniej skutków ubocznych w OUN
62
Mechanizm działania inhibitorów neuraminidazy
hamowanie neuraminidazy wirusa grypy A i B (jako analogi kwasu sjalowego) → hamowanie uwalniania wirusa z komórki
63
Inhibitory neuraminidazy - zastosowanie
• profilaktyka i leczenie grypy A i B
64
Zanamiwir
* inhibitor neuraminidazy * podawany wziewnie * może być stosowany od 7 r.ż.
65
Zanamiwir - działania niepożądane
* kaszel, skurcz oskrzeli | * uczucie pieczenia w nosie i gardle
66
Oseltamiwir
* inhibitor neuraminidazy * prolek, podawany doustnie * może być stosowany od 1 r.ż.
67
Oseltamiwir - działania niepożądane
* biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha * pokrzywka, wysypka, zespół Stevensa-Johnsona, zespół Lyella * próby samobójcze
68
Peramiwir
* inhibitor neuraminidazy * podawany doustnie lub dożylnie * działa na oporne szczepy wirusa grypy A * NPŻ: neutropenia, wzrost AT, hiperglikemia, z OUN, xmiany skorne, zesp S-J, Lyella
69
Leki testowane w leczeniu grypy
* fludaza (rekombinowana sjalidaza) * sjalyloglikopolimery * moroksydyna * rybawiryna, tarybawiryna, interferon alfa
70
Leki używane w leczeniu zakażeń RSV - przedstawiciele
* rybawiryna * paliwizumab * motawizumab
71
Rybawiryna
* analog guanozyny * hamuje IMPDH * blokuje tworzenie czapeczki mRNA * podawany wziewnie * zastosowanie: leczenie ciężkiego zapalenia oskrzelików i płuc u dzieci * leczenie przewlekłego WZW C, RSV
72
Rybawiryna - działania niepożądane
* anemia hemolityczna * dysforia, depresja * silnie teratogenny * podrażnienie dróg oddechowych * podrażnienie spojówek
73
Paliwizumab
* przeciwciało monoklonalne przeciwko białku F RSV * podawane w 5 comiesięcznych wstrzyknięciach domięśniowych * zastosowanie: profilaktyka RSV u wcześniaków i dzieci z wadami serca i płuc
74
Motawizumab
* przeciwciało monoklonalne przeciwko białku F RSV | * ma większe powinowactwo do RSV niż paliwizumab
75
Inne leki przeciwwirusowe - przedstawiciele
* plekonaryl * imikwimod * rezykwimod
76
Plekonaryl
* łaczy się z białkiem VP1 kapsydu * lek hamujący odpłaszczanie Picornaviridae * zastosowanie: profilaktyka i leczenie przeziębień, zwłaszcza u pacjentów z astmą
77
Imikwimod
* lek immunomodulujący - zwiększa prod interferonów, aktywacje toll-like recs * zastosowanie: miejscowe leczenie kłykcin kończystych
78
Imikwimod - działania niepożądane
* przebarwienia skóry | * zespół grypopodobny
79
Rezykwimod
* lek immunomodulujący | * podobny do imikwimodu
80
Interferon alfa
* pegylowane- wstrzyknięcia podskórne * WZW B i C * albuferon - z albumina, raz/2-4 tyg * lokteron - interferon alfa2a * interferon omega - implanty 12 tygodniowe
81
lamiwudyna
* NRTI * analog cytozyny * HIV, HBV
82
adefowir
* NRTI * analog nukleozydu adeninowego, diester * HBV, HIV (lepszy na HBV)
83
adefowir - działania niepożądane
* nefrotoksyczność * stłuszczenie wątroby * kwasica mleczanowa * możliwe embriotoksyczne
84
Entekawir
* NRTI * analog nukleozydu guaninowego * HBV * pokarm hamuje wchłanianie * NPŻ: ŻJ, ból głowy, możliwe karcynogenne
85
Tenofowir i emtrycytabina
* NRTI | * analogi
86
Telbiwudyna
* analog nukleozydu tymidylowego * HBV * NPŻ: kwasica mleczanowa
87
Leki używane w leczeniu WZW C - przedstawiciele
* interferon alfa * rybawiryna * -prewir (boce, tela, syme, parita, asuna, grazo) * -buwir (daklata, ledipa, ombita, welpata, elba) * -swir (sofos, dasa)
88
-prewir
* boce, tela, syme, parita, asuna, grazo * hamuje proteazę serynową NS3 * leczenie HCV genotyp 1 * razem z peginterferonem alfa, rybawiryną * NPŻ: anemia, skórne
89
-buwir
* sofos, dasa * hamują poli RNA NS5B * sofosbuwir - analog urydyny * dasabuwir - nienukleotydowy * HCV - z rybwiryną, peginterferonem alfa * NPŻ: zmęczenie
90
-swir
* daklata, ledipa, ombita, welpata, elba * inhibitor NS5A * bezinterferonowa terapia (z PI, NS5BI) * NPŻ: zmęczenie, limfopenia, trombocytopenia
91
Tramantadyna
* poch adamantanu | * miejscowo na HSV