Rotator cuff syndrome (impingement syndrome), rotator cuff tear. Scoliosis of known aetiology and their treatment Flashcards
(11 cards)
Hội chứng chóp xoay, hội chứng chèn ép vai, rách gân chóp xoay
Overview, Nguyên nhân
Giới thiệu:
Gân chóp xoay (Rotator cuff Tendon) là một lớp gân hợp nhất bao quanh khớp vai, gắn lên mỏm lớn xương cánh tay (greater tuberosity)
Gồm 4 cơ:
Trước: Subscapularis – xoay trong cánh tay
Trên: Supraspinatus – ổn định chỏm xương cánh tay
Sau: Infraspinatus & Teres minor – xoay ngoài cánh tay
🔷 Các nguyên nhân bệnh lý thường gặp:
Thoái hóa: do tuổi tác, rách vi thể, xơ hóa gân
Chấn thương: té chống tay, nâng vật nặng đột ngột
Phản ứng mạch máu:
Máu nuôi tăng lên ở vùng tổn thương → phù nề, đau
Đặc biệt khi giơ tay lên → đau rõ từ 60 đến 120 độ (vùng đau cung chuyển động – “painful arc”)
Hội chứng chóp xoay, hội chứng chèn ép vai, rách gân chóp xoay
Rách chóp xoay (Rotator Cuff Tear)
Rách chóp xoay (Rotator Cuff Tear):
Khi rách nặng → mất khả năng giữ tay nâng lên 90 độ
Thường rách cơ supraspinatus
X-quang có thể thấy: chỏm xương cánh tay trượt lên cao = superioir migration of the humeral head
Hội chứng chèn ép vai (Impingement Syndrome)
Định nghĩa, diễn tiến
Là hội chứng do gân supraspinatus bị kẹt giữa mỏm cùng vai (acromion) và chỏm xương cánh tay khi giơ tay lên
Kết quả: phù nề, viêm, chảy máu vi thể → xơ hóa, rách gân
Diễn tiến:
Chấn thương lặp đi lặp lại hoặc sử dụng tay quá mức → phù nề, rách vi thể → viêm mãn → rách hoàn toàn
Rách hoàn toàn:
Ở người trẻ: phục hồi tốt, đau nhiều, lành nhanh
Ở người lớn tuổi: ít đau, nhưng khó lành, thậm chí không bao giờ lành → teo cơ, hạn chế vận động
Dần trở thành bệnh mãn tính
Viêm gân cấp tính (Acute Tendinitis)
Lắng đọng calci ở vùng nguy hiểm của gân supraspinatus → gây viêm mạch → sưng và căng gân → gây đau
🔸 Triệu chứng lâm sàng:
Gặp ở người trẻ tuổi
Đau vai dữ dội, tăng nhanh rồi giảm dần
Sau vài ngày, đau giảm và vai vận động trở lại bình thường
X-quang có thể thấy lắng đọng calci tại mỏm lớn xương cánh tay
🔸 Điều trị:
Trường hợp nhẹ: đeo đai treo tay (sling)
Nặng: tiêm corticoid + thuốc giảm đau, hoặc phẫu thuật nếu cần
Viêm gân mạn tính (Chronic Tendinitis)
Các rách nhỏ hoặc vi chấn thương gân chóp xoay → gây viêm gân dưới cấp hoặc mạn tính
🔸 Triệu chứng:
Gặp ở người trung niên, đau tăng về đêm
X-quang: lắng đọng calci ở mỏm lớn xương cánh tay
Có thể teo cơ supraspinatus nếu kéo dài
🔸 Điều trị:
Thuốc kháng viêm, tiêm corticoid hoặc lidocaine
Có thể có tổn thương một phần gân chóp xoay (partial tear) → gây viêm gân
Gân còn nguyên vẹn (intact tendon fibers) có thể đóng vai trò là “dẫn đường” giúp tái tạo gân
Rách hoàn toàn: thường không hồi phục, ít hoặc không đau → không cần điều trị nếu không ảnh hưởng
Viêm gân mạn tính (Chronic Tendinitis)
Tiến trình điều trị
Giai đoạn cấp: nghỉ, chườm lạnh
Sau 4 tuần: tập vận động, tiêm thuốc tại chỗ
Nếu còn đau: có thể phẫu thuật khâu lại (nếu rách một phần) hoặc cắt bỏ nếu cần
Vẹo cột sống do nguyên nhân xác định và điều trị
Vẹo cột sống chức năng (Functional scoliosis)
Vẹo cột sống chức năng (Functional scoliosis)
Không do tổn thương cấu trúc, có thể do:
Tư thế
Chênh lệch chiều dài chân
Kích thích rễ thần kinh = nerve root irritation
Vẹo cột sống thực thể (Structural scoliosis)
Tổng quan:
Gồm các nguyên nhân:
Bẩm sinh (Congenital)
Thần kinh – cơ (Neuromuscular)
Bệnh lý mô liên kết (CT disease): Marfan, Ehlers-Danlos
Chuyển hóa: còi xương, loạn dưỡng cơ Duchenne
Chấn thương, u
Vẹo cột sống vô căn (Idiopathic scoliosis)
Thường gặp nhất, đỉnh tuổi: khoảng 10 tuổi
Do mất cân bằng tăng trưởng phía trước và sau thân đốt sống, hoặc bất thường hormone GH
Điều trị:
Điều trị nguyên nhân cơ bản nếu có
Nẹp chỉnh hình
Phẫu thuật
Chi tiết về vẹo cột sống bẩm sinh (Structural scoliosis in depth)
Gây bất đối xứng đốt sống do dị tật phát triển bẩm sinh
Có thể gặp:
Rối loạn phân đoạn (segmentation) – đơn bên hoặc hai bên
Rối loạn hình thành đốt sống → gây gù vẹo nặng (50–60 độ) nếu đơn bên
Đối xứng hai bên → có thể không gây cong vẹo
Triệu chứng:
Có thể ảnh hưởng bất kỳ đoạn nào của cột sống
Có thể gây bán trật khớp đốt sống → cần cố định phẫu thuật = vertebral subluxation
Vẹo cột sống thần kinh – cơ (Neuromuscular scoliosis):
Do mất cân bằng giữa cơ duỗi chủ động và cơ ổn định thụ động
Gặp trong bệnh lý thần kinh – cơ như loạn dưỡng cơ, bại não, bệnh Marfan…
Bệnh mô liên kết (CT disease) – ví dụ: Hội chứng Marfan
Di truyền trội nhiễm sắc thể thường, biểu hiện đa dạng
Trẻ có thân dài, chân dài bất thường
Vẹo cột sống thường xuất hiện sớm, phải theo dõi kỹ
Phẫu thuật:
Phẫu thuật giải áp trước và sau, hoặc hàn đốt sống lưng – chậu lumbopelvic fusion
