Tumorlike bone lesions (fibrous dysplasia,aneurysmal bone cyst, eosinophilic granuloma, non-ossifying fibroma, simple bone cyst)

Question 1

Tổn thương xương dạng u (u xương giả): loạn sản sợi (fibrous dysplasia), nang xương phình mạch, u hạt ưa axit (eosinophilic granuloma), u xơ không cốt hóa, nang xương đơn giản

Tổng quan

Answer 1

Question 2

Nang xương đơn giản (Solitary bone cyst)

Answer 2

Gặp ở trẻ em, thiếu niên, nam > nữ

Vị trí: hành xương gần xương đùi, cánh tay

Có thể gặp ở xương nhỏ (xương cổ tay)

❖ Bệnh học:
Làm yếu xương → dễ gãy xương bệnh lý

Khi tiếp xúc với bản tăng trưởng thì “hoạt động”

Khi tách ra thì “không hoạt động”

❖ Triệu chứng:
Không triệu chứng cho đến khi gãy

X-quang: vùng sáng rõ, vỏ mỏng

❖ Điều trị:
U nhỏ: có thể không cần điều trị

U lớn: tiêm corticoid nội nang, nạo và ghép xương

Có thể cắt bỏ tổn thương nếu nguy cơ cao

Question 3

Nang xương phình mạch (Aneurysmal bone cyst)

Answer 3

Gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên

Nữ > nam

Vị trí phổ biến: xương chày, đùi, xương chậu, cột sống

❖ Bệnh học:
Không rõ nguyên nhân

Có thể xâm lấn mô mềm hoặc xuyên qua màng xương

Nang chứa máu

Hình ảnh X-quang: giãn rộng, giống u tế bào khổng lồ

❖ Điều trị:
Phẫu thuật: cắt bỏ hoặc nạo tổn thương + ghép xương

Question 4

U hạt ưa axit (Eosinophilic Granuloma)

Answer 4

Thuộc nhóm bệnh histiocytosis – tập trung tế bào viêm hạt tại tủy xương gây tổn thương tiêu xương

Là kết quả của sự tăng sinh tế bào Langerhans

Đặc điểm:
Nam > nữ, tuổi hay gặp: 5–15

Xuất phát từ mô liên kết hoặc mạch máu của chi hoặc thân mình

Gây viêm, đau nhẹ, thường kèm sốt nhẹ

X-quang: hình ảnh tiêu xương rõ ràng – dễ nhầm với u xương

Gặp ở sọ, xương chậu, xương sống, xương sườn

❖ Điều trị:
U lành tính thường phổ biến hơn u ác tính

Nếu nhẹ, có thể tự hồi phục → theo dõi

Trường hợp cần thiết: tiêm corticoid tại chỗ

Question 5

U xơ không cốt hóa (Non-ossifying fibroma)

Answer 5

Là u lành tính thường gặp nhất, vị trí: hành xương xương đùi xa

Là loại lớn của tổn thương “vỏ xơ vỏ xương”

Đặc điểm:
Gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên

Thường phát hiện tình cờ

Nếu quá lớn → có thể gây gãy xương bệnh lý

X-quang:

Viền sclerotic rõ ràng

Trung tâm sáng giống tổ ong hoặc xà phòng (“soap bubble”)

Question 6

Loạn sản sợi (Fibrous Dysplasia)

Answer 6

Là rối loạn phát triển xương, trong đó xương bè bình thường được thay bởi mô xơ và mô xương đan chéo

Dạng:
Một xương (monostotic)

Nhiều xương (polyostotic)

Kèm biểu hiện nội tiết (hội chứng McCune-Albright)

Đặc điểm:
Gặp ở mọi vị trí, phổ biến ở xương đùi, xương chày, xương hàm dưới, xương sườn…

X-quang: hình “kính mờ” (ground glass), hoặc cong hình gậy chăn cừu (“shepherd’s crook”)

Dễ bị gãy, biến dạng

❖ Điều trị:
Chỉ điều trị nếu gây đau, gãy lặp lại hoặc biến dạng xấu

Phẫu thuật:

Nạo u, ghép xương, đặt nẹp nội tủy

Tránh điều trị bằng xạ trị – có nguy cơ chuyển thành ác tính