P086 Flashcards
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.54 Anuṣṭubh (Śloka)
अद्वेष्टृ m.
अद्वेष्टृ m. not an enemy, a friend.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.54 Anuṣṭubh (Śloka)
समदृष्टि mfn.
समदृष्टि mfn. LOOKING UPON ALL THINGS EQUALLY
समदृष्टि f. the act of looking on all equally or impartially ; समदृष्टि mfn. looking on all impartially ( samadṛṣṭitva -tva- n.) ; समदृष्टि mfn. even-eyed
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.61 Anuṣṭubh (Śloka)
मानस adj.
मानस adj. mānasa मानस a. (-सी f.) [मन एव, मनस इदं वा अण्] 1 Pertaining to the mind, mental, spiritual (opp. शारीर). -2 Produced from the mind, sprung at will; ब्रह्मणो मानसपुत्राः; किं मानसी सृष्टिः Ś.4; Ku.1.18; मद्भावा मानसा जाता Bg.1. 6. -3 Only to be conceived in the mind, conceivable; अहिंसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्यमलुब्धता । एतानि मानसानि स्युर्व्रतानि …… -4 Tacit, implied. -5 Dwelling on the lake Mānasa; न रमते मरालस्य मानसं मानसं विना Udb. -सः A form of Viṣṇu. -सम् 1 The mind, heart, soul; सपदि मदनानलो दहति मम मानसम् Gīt.1; अपि च मानसमम्बुनिधिः Bv.1.113; मानसं विषयैर्विना (भाति) 116. -2 N. of a sacred lake on the mountain Kailāsa; कैलासशिखरे राम मनसा निर्मितं सरः । ब्रह्मणा प्रागिदं यस्मात्तदभून्मानसं सरः ॥ Rām.; (it is said to be the native place of swans, who are described as migrating to its shores every year at the commencement of the breeding season or the monsoons; मेघश्यामा दिशो दृष्ट्वा मानसोत्सुकचेतसाम् । कूजितं राजहंसानां नेदं नूपुरशिञ्जितम् V.4.14,15; यस्यास्तोये कृतवसतयो मानसं संनिकृष्टं नाध्यास्यन्ति व्यपगतशुचस्त्वामपि प्रेक्ष्य हंसाः Me.78; (see Me.11; Ghaṭ. 9 also); R.6.26; Me.64. Bv.1.3. -3 (In law) Tacit or implied consent. -4 A kind of salt. -5 The mental powers. -Comp. -आलयः a swan, goose. -उत्क a. eager to go to Mānasa; तच्छ्रुत्वा ते श्रवण- सुभगं गर्जितं मानसोत्काः Me.11. -ओकस्, -चारिन् m. a swan. -जन्मन् m. 1 the god of love. -2 a swan. -पूजा mental or spiritual devotion (opp. मूर्तिपूजा). -शुच् f. mental sorrow, grief.
\
DISTINGUISH THE ABOVE FROM THE FOLLOWING:
मानुष adj. mānuṣa मानुष a. (-षी f.) [मनोरयम् अण् सुक् च] 1 Human; मानुषी तनुः, मानुषी वाक् &c.; R.1.6;16.22; मानुषे लोके Bg. 4.12; अवजानन्ति मां मूढा मानुषीं तनुमाश्रितम् 9.11; Ms.4.124. -2 Humane, kind. -षः 1 A man, human being. -2 An epithet of the three signs of the zodiac, Gemini, Virgo, and Libra. -षी 1 A woman. -2 A branch of medicine, administering drugs and herbs. -षम् 1 Humanity. -2 Human effort or action; मानुषं च स्वाध्यायप्रवचने च T. Up.1.9.1. -3 Manhood; श्रीरेषा द्रौपदीरूपा त्वदर्थे मानुषं गता Mb.18.4.12. -Comp. -उपेत a. joined with human effort. -राक्षसः a fiend in human form. -लौकिक a. belonging to the world of men. -सम्भव a. coming from or produced by man.
AYODHYĀ KĀṆḌAM
06.61 Upajāti
परिनिष्ठित PPP / adj.
परिनिष्ठित PPP / adj. pariniṣṭhita परिनिष्ठित p. p. 1 Completely skilled in; औत्पातिके च विविधे सर्वतः परिनिष्ठिता Rām.4.22.13. -2 Well fixed; अपरिनिष्ठितस्योपदेशस्यान्याय्यं प्रकाशन् M.1. -3 Quite perfect. -4 Acquainted, accomplished; परिनिष्ठितकार्यो हि स्वाध्यायेन द्विजो भवेत् Mb.12.238.13.
