P296 Flashcards
(7 cards)
YUDDHA KĀṆḌAM
06.47 Anuṣṭubh (Śloka)
परिग्रह m.
NOTE THAT THE WORD परिग्रह m. CAN ALSO MEAN THE ACTION OF SURROUNDING ONESELF WITH SOMETHING (CLOTHING, RETINUE, ETC.) OR TAKING SOMETHING ON (ASSUMING IT) - AND NOT JUST THE THINGS ASSUMED, ETC. AND THAT IS WHAT IT MEANS HERE.
\
परिग्रह m. parigrahaḥ परिग्रहः 1 Seizing, holding, taking, grasping; आसन- रज्जुपरिग्रहे R.9.46; शङ्कापरिग्रहः Mu.1 ‘taking or entertaining a doubt’. -2 Surrounding, enclosing, encircling, fencing round. -3 Putting on, wrapping round (as a dress); मौलिपरिग्रहः R.18.38. -4 Assuming, taking; मानपरिग्रहः Amaru.97; विवाहलक्ष्मी˚ U.4. -5 Receiving, taking, accepting, acceptauce; भौमो मुनेः स्थानपरिग्रहो$यम् R.13.36; अर्ध्यपरिग्रहान्ते 7;12.16; Ku. 6.53; विद्यापरिग्रहाय Māl.1; so आसनपरिग्रहं करोतु देवः U.3 ‘your majesty will be pleased to take a seat or sit down’. -6 Possessions, property, belongings; त्यक्तसर्वपरिग्रहः Bg. 4.21; R.15.55; V.4.26. -7 Taking in marriage, marriage; नवे दारपरिग्रहे U.1.19; Māl.5.27; असंशयं क्षत्रपरिग्रह- क्षमा Ś.1.22; न हि गणयति क्षुद्रो जन्तुः परिग्रहफल्गुताम् Bh.1.9. -8 A wife, queen; प्रयतपरिग्रहद्वितीयः R.1.95,92;9.14; 11.33;16.8; Ś.5.28,31; परिग्रहबहुत्वे$पि Ś.3.19; प्राप श्रियं मुनिवरस्य परिग्रहो$सौ Rām. Ch. -9 Taking under one’s protection, favouring; धन्याः स्मो वः परिग्रहात् U.7. 11; M.1.13; कुर्वन्ति पाण्डवपरिग्रहमेव पौराः Pañch.1.2. -1 Attendants, followers, train, retinue, suite; परिग्रहेण सर्वेण कोषेण च महीयसा Śiva.B.8.4. -11 A household, family, members of a family. -12 The seraglio or household of a king, harem. -13 Anything received, a present; राजपरिग्रहो$यम् Ś.1. -14 Assent, consent. -15 Taking possession of, acquiring. -16 A claim. -17 Entertaining, honouring, receiving (a guest &c.). Mb.1.195.1. -18 An entertainer. -19 Assistance. -2 A husband. -21 Respect, reverence. -22 Grace, favour. -23 Comprehension, understanding. -24 Undertaking, performing. -25 Subjugation; धर्षितो मत्परिग्रहः Mb.12.32.55. -26 Dominion. -27 Punishment. -28 Connection, relation. -29 Summing up, totality. -3 A house, residence. -31 Removing, taking away. -32 A curse; निर्मुक्तनिष्ठुरपरिग्रहपाशबन्धः Rām. Ch. (cf. पत्नीपरिजनादानमूलशापाः परिग्रहाः Ak.). -33 (In Ved. gram.) The double mention of a word both before and after इति. -34 The form which precedes इति. -35 Root, origin. -36 The eclipse of the sun or moon. -37 An oath. -38 The rear of an army. -39 N. of Viṣṇu. -4 The body; आश्रयन्त्याः स्वभावेन मम पूर्वपरिग्रहम् Mb.12. 32.57. (com. स्वभावेन चित्तेन मम परिग्रहं शरीरं आश्रयन्त्याः). -41 Administration; राज्यपरिग्रहः Mb.12.32.51. -Comp. -अर्थीय a. generalizing; having the sense of comprehension; Nir.1.7. -द्वितीय a. accompanied by one’s wife or family. -बहुत्वम् multitude of wives.
YUDDHA KĀṆḌAM
06.47 Anuṣṭubh (Śloka)
सुखासनपरिग्रह adj.
सुखासनपरिग्रह adj “HAVING TAKEN ON OR ASSUMED a comfortable sitting posture (tor Yoga, etc.)”
\
NOTE THAT THE WORD परिग्रह m. CAN ALSO MEAN THE ACTION OF SURROUNDING ONESELF WITH SOMETHING (CLOTHING, RETINUE, ETC.) OR TAKING SOMETHING ON (ASSUMING IT) - AND NOT JUST THE THINGS ASSUMED, ETC. AND THAT IS WHAT IT MEANS HERE.
YUDDHA KĀṆḌAM
06.48 Anuṣṭubh (Śloka)
बहिःप्रवृत्ताक्षगणं शनैः प्रत्यक् प्रवाहय ॥ ४८॥
बहिःप्रवृत्ताक्षगणं शनैः प्रत्यक् प्रवाहय ॥ ४८॥
I.E. REVERSING THE “GAZE” AND TURNING IT INWARD (प्रत्यक्) UPON THE SELF/SOUL: SEE KATHA UPANISHAD 2.1.1
\
NOTE THAT RAVANA DOES HAVE A ‘crowd’ OF EYES (==20), SINCE HE HAS 10 HEADS…
YUDDHA KĀṆḌAM
06.52 Anuṣṭubh (Śloka)
कन्यका f.
कन्यका f. kanyakā कन्यका 1 A girl; संबद्धवैखानसकन्यकानि R.14.28;11.53. -2 An unmarried girl, virgin, maiden; गृहे गृहे पुरुषाः कुलकन्यकाः समुद्वहन्ति Māl.7; Y.1.15. -3 A technical name for a girl ten years old; (अष्टवर्षा भवेद्गौरी नववर्षा च रोहिणी । दशमे कन्यका प्रोक्ता अत ऊर्ध्वं रजस्वला Śabdak.) -4 (In Rhet.) One of the several kinds of heroines; an unmarried girl serving as a chief character in a poetical composition; see under अन्यस्त्री. -5 The sign Virgo. -6 N. of Durgā; Bhāg.1.2.12. -Comp. -च्छलः seduction; पैशाचः कन्यकाच्छलात् Y.1.61. -जनः a maiden; विशुद्धमुग्धः कुलकन्यकाजनः Māl.7.1. -जातः the son of an unmarried girl; कानीनः कन्यकाजातः Y.2.129 (= कानीन); for instance व्यास, कर्ण &c.
YUDDHA KĀṆḌAM
06.52 Anuṣṭubh (Śloka)
कामक्रोधादिपुत्राद्यान् हिंसातृष्णादिकन्यकाः ।
कामक्रोधादिपुत्राद्यान् हिंसातृष्णादिकन्यकाः ।
BOTH LONG CPDS ARE ACC PL OBJ. OF सृजति IN THE PRECEDING LINE. I.E. PRAKRITI CREATES…
‘lust, anger, etc. AS ITS sons {ALL MASCULINE NOUNS), cruelty, thirst/desire, (ALL FEMININE NOUNS) etc. AS ITS daughters’
YUDDHA KĀṆḌAM
06.49 Anuṣṭubh (Śloka)
प्रकृतेर्भिन्नमात्मानं विचारय
प्रकृतेर्भिन्नमात्मानं विचारय
== ‘Consider the Self as distinct FROM (ABL, NOT GEN) Creation…’
YUDDHA KĀṆḌAM
06.50 Anuṣṭubh (Śloka)
आब्रह्मस्तम्बपर्यन्तम् indc
आब्रह्मस्तम्बपर्यन्तम् indc From Brahma all the way down to a clump of grass
\
स्तम्ब m. Clump or tuft of grass, any clump or bunch or cluster