ZO.1 - Farmacotherapie bij psychose Flashcards
(21 cards)
Q
A
Tot welke groep behoort haloperidol en noem andere middelen uit deze groep?
Haloperidol behoort tot de typische (klassieke) antipsychotica, specifiek de butyrofenonen. Andere middelen: chloorpromazine, thioridazine, flupentixol, pimozide.
Welke receptoren blokkeren typische antipsychotica en welke is verantwoordelijk voor het antipsychotische effect?
Ze blokkeren D2, D1, M, H1, 5-HT2 en α1 receptoren. De D2-receptor is verantwoordelijk voor het antipsychotische effect.
Leidt D2-blokkade direct tot antipsychotisch effect?
Nee, het antipsychotisch effect treedt pas na enkele weken op, ondanks directe D2-receptorblokkade.
Hoeveel dopamine-receptoren bestaan er en welk second messenger systeem gebruiken ze?
Er zijn 5 types (D1-D5). D1 en D5 activeren Gs (↑cAMP), D2-D4 activeren Gi (↓cAMP).
Welke dopaminerge banen zijn er en wat zijn de effecten van D2-blokkade per baan?
Nigrostriataal: EPS, mesolimbisch: antipsychotisch effect, mesocorticaal: verergering negatieve symptomen, tubero-infundibulair: hyperprolactinemie.
Wat verklaart de tijdelijke verergering van positieve symptomen bij start therapie?
Presynaptische D2-blokkade verhoogt eerst dopamine-afgifte voordat postsynaptische blokkade overheerst.
Wat zijn extrapiramidale stoornissen (EPS) door antipsychotica?
Parkinsonisme, acute dystonie, tardieve dyskinesie. Iatrogeen = door medicatie veroorzaakt.
Waarom zijn anticholinergica soms geschikt bij EPS?
Ze herstellen de verstoorde balans tussen acetylcholine en dopamine in het striatum.
Wat zijn voordelen van 5-HT2- en M-receptor blokkade door atypische antipsychotica?
Minder EPS door verhoogde dopamine-afgifte in het striatum.
Wat is het maligne neurolepticum syndroom en hoe behandel je het?
Bewustzijnsdaling, rigiditeit, hyperthermie, nierfalen. Behandeling: direct stoppen, anticholinergicum, benzodiazepine, dopamine-agonist (bromocriptine), koeling.
Wat zijn drie atypische antipsychotica naast risperidon?
Clozapine, olanzapine, sulpiride.
Wat is het werkingsmechanisme van risperidon?
Blokkeert D2- en 5-HT2-receptoren, met hogere affiniteit voor 5-HT2, waardoor minder EPS optreden.
Wat is een depotpreparaat en wanneer gebruik je het?
Een langwerkend antipsychoticum dat langzaam vrijkomt. Toepassing: slechte therapietrouw. Nadeel: niet direct te stoppen bij bijwerkingen zoals MNS.
Wat zijn symptomen van cholinerge rebound bij acuut stoppen met haloperidol?
Misselijkheid, diarree, zweten, braken.
Wat was de verwachting bij selectieve D4-antagonisten en kwam die uit?
Men verwachtte een effectief antipsychoticum zonder EPS, maar het bleek niet werkzaam te zijn.
Waarom zou blokkade van presynaptische D2-receptoren in het mesocorticale gebied gunstig zijn?
Omdat dit de negatieve symptomen van schizofrenie zou kunnen verminderen.
Welke interactie treedt op tussen antipsychotica en CYP2D6-remmers zoals fluoxetine?
CYP2D6-remmers vertragen afbraak → hogere spiegel → meer kans op EPS. Fluoxetine verhoogt serotonine → kan EPS verergeren.
Is een overdosis antipsychoticum fataal?
Over het algemeen niet.
Wat zijn de jaarlijkse medicijnkosten voor schizofrenie in Nederland (prijspeil 2010)?
Tussen de 8 en 188 miljoen euro per jaar.
Wat zijn andere indicaties voor antipsychotica buiten schizofrenie?
Manie met psychotische kenmerken, psychotische depressie, agitatie, hevig braken.
